Pacifisch eenoogkreeftje

From Coastal Wiki
Revision as of 10:31, 2 January 2015 by Daphnisd (talk | contribs) (→‎Continuous Plankton Recorder survey)
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)
Jump to: navigation, search

Warning: Deze pagina wordt niet langer bijgewerkt. Meer recente info is te vinden op http://www.vliz.be/niet-inheemse-soorten


Pacifisch eenoogkreeftje
Het Pacifisch eenoogkreeftje Pseudodiaptomus marinus is oorspronkelijk afkomstig van het noordwesten van de Stille Oceaan. Pas in 2007 werd de soort voor het eerst waargenomen in Europa, in het noorden van de Adriatische Zee. De soort is daar waarschijnlijk geïntroduceerd samen met andere geïmporteerde soorten die gebruikt worden in de aquacultuur, of via lozing van ballastwater. In 2010 werd het Pacifisch eenoogkreeftje voor het eerst waargenomen in het Belgische deel van de Noordzee, nabij de haven van Zeebrugge. De exoot is een klein organisme van slechts ~1mm groot en kan een breed spectrum van omgevingsfactoren, zoals saliniteit en temperatuur, tolereren.
Pacifisch eenoogkreeftje.jpg
Foto: Karl Van Ginderdeuren




Wetenschappelijke naam

Pseudodiaptomus marinus Sato, 1913


Oorspronkelijke verspreiding

Het Pacifisch eenoogkreeftje is oorspronkelijk afkomstig van het noordwesten van de Stille Oceaan [1]. Het komt voor aan de kust van Japan, Rusland, Zuid Korea en China [2].

Het Pacifisch eenoogkreeftje is een mariene soort [3], dat voornamelijk in kustwateren voorkomt. Dit roeipootkreeftje leeft overdag nabij de bodem (epibenthische levenswijze). Bij zonsondergang verspreidt het zich naar de waterkolom, waar het deel uitmaakt van het zogenaamde dierlijk plankton of het zoöplankton [4].


Eerste waarneming in België

De eerste waarneming in België van het Pacifisch eenoogkreeftje vond plaats in de haven van Zeebrugge, in 2010 [3].


Verspreiding in België

Na de eerste waarneming werd de soort ook in de monding van de Westerschelde, rond de haven van Oostende en verder op zee, op de zandbank ‘Vlakte van de Raan’ gesignaleerd [3].


Verspreiding in onze buurlanden

Het Pacifisch eenoogkreeftje werd vóór 1970 reeds als een geïntroduceerde soort gesignaleerd in de Indische (Maurtitius, 1964; Andamenen, 1968) en Atlantische Oceaan (Hawaii, 1964) [5][6][7]. Vervolgens verspreidde de soort zich langs de westkust van Noord-Amerika. Het Pacifisch eenoogkreeftje is o.a. waargenomen in Mission bay, Califorinië (1986) en in Puget Sound, Washington (2001) [8][9].

Het Pacifisch eenoogkreeftje werd voor het eerst in Europa waargenomen in 2007 in het noorden van de Adriatische Zee [10]. Pas in 2010 werd de exoot ook in het Kanaal aangetroffen [2], langs de Frans Atlantische kust ter hoogte van de haven van Calais (2010) en de kustwateren van Gravelines (2011). De soort overleeft er en kan zich er reproduceren, echter de abundantie blijft laag [2]. Ook aan de Frans-Atlantische kust in het Gironde estuarium werd de soort gesignaleerd [2]. Ter hoogte van de Zuidelijke Bocht van de Noordzee - tussen de Britse en Nederlandse kust, - werd dit eenoogkreeftje recent (2012) waargenomen via de Continuous Plankton Recorder survey [11]. Ook in de Duitse Exclusieve Economische Zone (EEZ) werd het Pacifisch eenoogkreeftje reeds tijdens biologische monitoring aangetroffen (2011) [11]. Wetenschappers voorspellen dat het Pacifisch eenoogkreeftje zich mogelijks verder zal verspreiden naar de kustwateren van de Baltische Zee en de Oostelijke Noordzee [11].


Wijze van introductie

Het Pacifisch eenoogkreeftje is op minstens twee manieren geïntroduceerd in nieuwe gebieden: (1) introductie, samen met andere geïmporteerde soorten die gebruikt worden in de aquacultuur, zoals oesters en mosselen afkomstig uit Japanse regio’s, (2) via ballastwaterlozing [2][8][10].

Beide manieren kunnen potentieel hebben gezorgd voor de eerste introductie in Europa in de Adriatische Zee in 2007 [10]. Heel wat schepen afkomstig uit Azië gebruiken de Middellandse Zee om Europa te bereiken [2].

Het is onwaarschijnlijk dat de eerste introductie in het Kanaal (Calais, 2010) via aquacultuur zou gebeurd zijn, aangezien er regionaal enkel mosselen en vis worden gebruikt die vanuit Europa afkomstig zijn. Men vermoedt daarentegen dat de soort geïntroduceerd werd via trans-oceanische schepen afkomstig van de Californische kusten [2]. Tenslotte heeft de gevestigde populatie in Calais zich vermoedelijk noordwaarts verspreid via de Noordzee circulatie langs de Franse, Belgische, Nederlandse en Duitse kusten [2][11].


Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien

Een studie identificeerde op basis van watertemperatuur de gebieden die het Pacifisch eenoogkreeftje potentieel kan koloniseren. Het kustgebied van België viel net binnen het voorspelde gebied [12]. De soort leeft het liefst in eutrofe gebieden, waar het voedselaanbod steeds hoog is [13]. De verspreiding van het Pacifisch eenoogkreeftje in tropische tot noordelijke Japanse en Russische wateren, en in een brede range van saliniteit [2], geeft aan dat de soort bestand is tegen grote schommelingen in temperatuur en zoutgehalte [11]. Beide eigenschappen – eurytherm en euryhalien - zijn kenmerkend voor succesvolle exoten.

Bovendien heeft een studie in de inham van de Japanse Binnenzee aangetoond dat het roeipootkreeftje overleeft, groeit en reproduceert bij een zoutgehalte van 28,6 tot 32,3 PSU en bij temperaturen van 8,9 tot 28,8°C [14]. De eiproductiesnelheid blijkt echter wel veel lager te zijn bij een lagere temperatuur.


Factoren die de verspreiding beïnvloeden

Naast verspreiding via ballastwater en aquacultuurorganismen, kunnen heersende zeestromingen de lokale verspreiding van het Pacifisch eenoogkreeftje bepalen: de stromingen nemen het zoöplankton mee naar nabij gelegen gebieden [2][11][15].


Effecten of potentiële effecten en maatregelen

Er zijn weinig gekende effecten, veroorzaakt door de introductie of vestiging van het Pacifisch eenoogkreeftje . Enkel in de zuidelijke baaien in Californië is, vermoedelijk door de introductie van het exotisch roeipootkreeftje, de abundantie van de inheemse soort Pseudodiaptomus euryhalinus gedaald. Echter, verder onderzoek is hierbij nog steeds nodig [8]. Welke effecten de invasie ter hoogte van de Belgische en Franse kust kunnen veroorzaken is momenteel nog niet gekend. Er worden geen specifieke maatregelen genomen om de soort te bestrijden.


Specifieke kenmerken

Het Pacifisch eenoogkreeftje is een kleine organismecalanoïde copepode (eenoogkreeftje) met een lengte van circa 1 mm, waarbij het vrouwtje groter uitgroeit dan het mannetje. Het lichaam bestaat uit twee delen, het voorste gedeelte noemt men het prosoom en het achterste gedeelte het urosoom. Het urosoom is kleiner dan 2/3 van het prosoom. Deze laatste is lang, slank en kan nogmaals opgedeeld worden in 2 delen, waarbij het cephalosoom de kop vormt en het metasoom de romp. Het cephalosoom is afgerond en draagt tevens 2 paar antennes. Daarnaast draagt het metasoom 5 paar poten [5].

Het genus Pseudodiaptomus bevat verschillende soorten die zich van elkaar onderscheiden door kleine verschillen in het 5de paar poten van het mannelijk roeipootkreeftje [5].


Weetjes

Continuous Plankton Recorder survey

Het Pacifisch eenoogkreeftje maakt deel uit van het zoöplankton. Zoöplankton is de verzamelnaam van alle zwevende en drijvende heterotrofe organismen in de waterkolom. Om meer inzicht te krijgen in de samenstelling van deze organismen en de eventuele veranderingen over de tijd, wordt door de Sir Alister Hardy Foundation for Ocean Science (SAHFOS) sinds 1931 data verzameld in gebieden over heel de wereld.

In de Noordzee en Noord-Atlantische Oceaan voert men maandelijks een bemonstering uit met behulp van een Continuous Plankton Recorder (CPR). CPR’s zijn semi-automatische plankton bemonsteringsinstrumenten die vastgemaakt kunnen worden aan niet-onderzoeksschepen tijdens hun routineuze vaartroutes. CPR’s worden gebruikt op verschillende scheepvaartroutes die het hele gebied beslaan [16].


Hoe verwijzen naar deze pagina?

VLIZ Alien Species Consortium (2013). Pacifisch eenoogkreeftje - Pseudodiaptomus marinus. Niet-inheemse soorten van het Belgisch deel van de Noordzee en aanpalende estuaria. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Geraadpleegd op 21-11-2024. Beschikbaar op
http://www.vliz.be/wiki/Lijst_niet-inheemse_soorten_Belgisch_deel_Noordzee_en_aanpalende_estuaria

Lector: Karl Van Ginderdeuren
VLIZ Alien Species Consortium: http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=project&proid=2170


Geraadpleegde bronnen

  1. ↑ Walter, T.C. (1987). Review of the taxonomy and distribution of the demersal copepod genus Pseudodiaptomus (Calanoida : Pseudodiaptomidae) from southern Indo-West Pacific waters. Aust. J. Mar. Freshw. Res. 38(3): 363-396 . hdl.handle.net/10.1071/MF9870363 details
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 Brylinski, J.-M.; Antajan, E.; Raud, T.; Vincent, D. (2012). First record of the Asian copepod Pseudodiaptomus marinus Sato, 1913 (Copepoda: Calanoida: Pseudodiaptomidae) in the southern bight of the North Sea along the coast of France. Aquat. Invasions 7(4): 577–584. hdl.handle.net//10.3391/ai.2012.7.4.014 details
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 Walter, T. Chad (2013). Pseudodiaptomus marinus Sato, 1913. In: Walter, T.C. & Boxshall, G. (2013). World of Copepods database. Accessed through: VLIZ Belgian Marine Species Consortium (2010) The Belgian Register of Marine Species at http://www.marinespecies.org/berms/aphia.php?p=taxdetails&id=360352 on 2013-10-07
  4. ↑ Uye, S.-I.; Kasahara, S. (1983). Grazing of various developmental stages of Pseudodiaptomus marinus (Copepoda: Calanoida) on natural occurring Particles. Bull. Plankton Soc. Japan 30(2): 157-158. details
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 Grindley, J.R.; Grice, G.D. (1969). A redescription of Pseudodiaptomus Marinus Sato (Copepoda, Calanoida) and its occurrence at the Island of Mauritius 1) . Crustaceana 16(2): 125-134. hdl.handle.net/10.1163/156854069X00376 details
  6. ↑ Pillai, P.P. (1976). A review of the calanoid copepod family Pseudodiaptomidae with remarks on the taxonomy and distribution of the species from the Indian Ocean. J. Mar. Biol. Assoc. India 18(2): 242-265. details
  7. ↑ Jones, E.C. (1966). A new record of Pseudodiatomus marinus Sato (Copepoda, Calanoida) from brackish waters of Hawaii. Crustaceana 10(3): 316-317. details
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Fleminger, A.; Kramer, S.H. (1988). Recent introduction of an Asian estuarine copepod, Pseudodiaptomus marinus (Copepoda: Calanoida), into southern California embayments. Mar. Biol. (Berl.) 98(4): 535-541. hdl.handle.net/10.1007/BF00391545. details
  9. ↑ Lawrence, D.L.; Cordell, J.R. (2010). Relative contributions of domestic and foreign sourced ballast water to propagule pressure in Puget Sound, Washington, USA. Biol. Conserv. 143(3): 700–709. hdl.handle.net/10.1016/j.biocon.2009.12.008 details
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 de Olazabal, A.; Tirelli, V. (2011). First record of the egg-carrying calanoid copepod Pseudodiaptomus marinus in the Adriatic Sea. Marine Biodiversity Records 4: e85. hdl.handle.net/10.1017/S1755267211000935 details
  11. ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 Jha, U.; Jette, A.; Lindley, J.A.; Postel, L.; Wootton, M. (2013). Extension of distribution of Pseudodiaptomus marinus, an introduced copepod, in the North Sea. Marine Biodiversity Records 67: e53 . hdl.handle.net/10.1017/S1755267213000286 details
  12. ↑ Rajakaruna, H.; Strasser, C.; Lewis, M. (2012). Identifying non-invasible habitats for marine copepods using temperature-dependent R0. Biological Invasions 14(3): 633-647. hdl.handle.net/10.1007/s10530-011-0104-x details
  13. ↑ Sabia, L.; Uttieri, M.; Pansera, M.; Souissi, S.; Schmitt, F.G.; Zagami, G.; Zambianchi, E. (2012). First observations on the swimming behaviour of Pseudodiaptomus marinus from Lake Faro = Osservazioni preliminari sul comportamento natatorio di Pseudodiaptomus marinus dal Lago di Faro . Biol. Mar. Medit. 19(1): 240-241. details
  14. ↑ Liang, D.; Uye, S. (1997). Seasonal reproductive biology of the egg-carrying calanoid copepod Pseudodiaptomus marinus in a eutrophic inlet of the Inland Sea of Japan. Mar. Biol. (Berl.) 128(3): 409-414. hdl.handle.net/10.1007/s002270050106 details
  15. ↑ Jiménez-Pérez, L.C.; Castro-Longoria, E. (2006). Range extension and establishment of a breeding population of the Asiatic copepod, Pseudodiaptomus marinus Sato, 1913 (Calanoida, Pseudodiaptomidae) in Todos Santos Bay, Baja California, Mexico . Crustaceana 79(2): 227-234. hdl.handle.net/10.1163/156854006776952892. details
  16. ↑ Sir Alister Hardy Foundation for Ocean Science. The CPR Survey. online beschikbaar, © 2010, geraadpleegd op 10-7-1013.
Retrieved from "https://www.coastalwiki.org/w/index.php?title=Pacifisch_eenoogkreeftje&oldid=69603"