Langsprietroeipootkreeft
|
|
Langsprietroeipootkreeftje
Hoewel het langsprietroeipootkreeftje Acartia (Acanthacartia) tonsa vóór zijn introductie in Europa enkel terug te vinden was in de Indo-Pacifische regio en langs de oostkust van de Verenigde Staten, is de exacte herkomst van dit diertje toch onbekend. Deze kreeftachtige raakte via transport in ballastwater van schepen tot in Europa, waar de eerste melding dateert van 1916. In 1952 werd de soort voor het eerst bij ons waargenomen in de Zeeschelde. Later, in de jaren zestig, kwamen ook meldingen binnen vanuit de Oostendse Spuikom. De soort gedijt zowel in zoute als brakke wateren en kan in competitie treden met inheemse planktonsoorten. Een deel van het succes van deze exoot is te danken aan de productie van rusteieren.
|
Wetenschappelijke naam
Acartia (Acanthacartia) tonsa Dana, 1849
Oorspronkelijke verspreiding
De oorspronkelijke herkomst van het langsprietroeipootkreeftje is niet gekend, maar de soort kwam – vóór zijn introductie in Europa – wel voor in de Indo-Pacifische regio en langs de oostkust van de Verenigde Staten [1] (Eno et al. 1997).
Dit diertje zwemt vrij in de waterkolom en maakt er deel uit van het zogenaamde dierlijk plankton (=zoöplankton). Het is een typische estuariene soort, die ook in het mariene milieu kan gedijen [2] (Bakker & De Pauw 1975).
Eerste waarneming in België
In 1952 is het langsprietroeipootkreeftje voor het eerst waargenomen nabij Lillo in de Zeeschelde [3](Leloup & Konietzko 1956).
Verspreiding in België
Later, in 1960 en 1961, werd de soort ook gesignaleerd in de Spuikom van Oostende [4](Leloup & Polk 1967). In de loop van de jaren tachtig was dit roeipootkreeftje er zelfs dominant [5] (Tackx & Polk 1982). In het Schelde-estuarium is de soort sinds de jaren 60 vooral de zomer dominant aanwezig in het zoutwater traject [6][7] (Soetaert & Van Rijswijk 1993; Tackx et al. 2004).
Verspreiding in onze buurlanden
Op 8 april 1925 werden voor het eerst exemplaren van het langsprietroeipootkreeftje aangetroffen in het kanaal tussen Caen en de zee (Noordwest-Frankrijk) op zo'n 100 meter van Ouistreham [8] (Remy 1927). In de daaropvolgende jaren werd de soort ook in andere Europese landen in grote aantallen aangetroffen. Zo ook begin jaren 30 in de Duitse rivier de Wezer (tussen Bremen en Bremerhaven) en de Nederlandse Zuiderzee. De grootte van de aantallen waarin deze exoot telkens werd waargenomen, deed vermoeden dat de soort er reeds eerder voorkwam. Om dit vermoeden te bevestigen, werd er in oude collecties van planktonstalen uit de Nederlandse Zuiderzee op zoek gegaan naar het langsprietroeipootkreeftje. Het materiaal van oudste staal waarin exemplaren werden teruggevonden, werd verzameld tijdens augustus en september 1916. Ouder materiaal, verzameld voor juni 1912 bleek geen enkel langsprietroeipootkreeftje te bevatten. Spijtig genoeg ontbraken er stalen voor de periode tussen juni 1912 en augustus 1916 waardoor het precieze jaar waarop het langsprietroeipootkreeftje in de Nederlandse Zuiderzee geïntroduceerd werd niet kan achterhaald worden [9] (Redeke 1934).
Vanaf het einde van de jaren 70 komt het langsprietroeipootkreeftje voor in brakke waters langsheen de Europese kusten van Normandië (Frankrijk) tot de golf van Finland in de Baltische Zee [10][11] (Brylinski 1981, Brylinski 2009). Meer zuidelijk werd in de jaren 80 het Tarsus-estuarium in Portugal bereikt en sinds 1998 komt de soort ook voor in het Guadalquivir-estuarium (Zuid-Spanje) en zelfs in de omringende vijvers (FRISCH et al 2005).
Sinds het begin van de jaren 70 komt de soort ook voor in de Zwarte Zee, en sinds 1985 in het Middellandse Zeegebied [12](Gubanova 2000).
Wijze van introductie
TEKST
Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien
TEKST
Factoren die de verspreiding beïnvloeden
TEKST
Effecten of potentiële effecten en maatregelen
TEKST
Specifieke kenmerken
TEKST
Weetjes
TITEL
TEKST
Geraadpleegde bronnen
- ↑ Eno, N.C.; Clark, R.A.; Sanderson, W.G. (Ed.) (1997). Non-native marine species in British waters: a review and directory. Joint Nature Conservation Committee: Peterborough. ISBN 1-86107-442-5. 152 pp. details
- ↑ Bakker, C.; De Pauw, N. (1975). Comparison of plankton assemblages of identical salinity ranges in estuarine tidal, and stagnant environments: II. Zooplankton Neth. J. Sea Res. 9(2): 145-165. details
- ↑ Leloup, E.; Konietzko, B. (1956). Recherches biologiques sur les eaux saumâtres du Bas-Escaut. Mémoires de l'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique = Verhandelingen van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, 132. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen: Brussel. 100, 5 plates pp. details
- ↑ Leloup, E.; Polk, P. (1967). La flore et la faune du Bassin de Chasse d'Ostende (1960-1961): III. Etude zoologique. Mémoires de l'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique = Verhandelingen van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, 157. Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen: Brussel. 114, 3 plates pp. details
- ↑ Tackx, M.; Polk, P. (1982). Feeding of Acartia tonsa Dana (Copepoda, Calanoida): predation on nauplii of Canuella perplexa T. & A. Scott (Copepoda, Harpacticoida) in the Sluice-dock at Ostend Hydrobiologia 94: 131-133. details
- ↑ Soetaert, K.; Van Rijswijk, P. (1993). Spatial and temporal patterns of the zooplankton in the Westerschelde estuary Mar. Ecol. Prog. Ser. 97: 47-59. details
- ↑ Tackx, M.L.; De Pauw, N.; Van Mieghem, R.; Azémar, F.; Hannouti, A.; Van Damme, S.; Fiers, F.; Daro, N.; Meire, P. (2004). Zooplankton in the Schelde estuary, Belgium and the Netherlands: spatial and temporal patterns J. Plankton Res. 26(2): 133-141. details
- ↑ Remy, P. (1927). Note sur un Copépode de l'eau saumâtre du canal de Caen à la mer [Acartia (Acantartia) tonsa Dana] Annales de Biologie Lacustre 15: 169-186. details
- ↑ Redeke, H.C. (1934). On the occurrence of two pelagic copepods, Acartia bifilosa and Acartia tonsa, in the brackish waters of the Netherlands ICES J. Mar. Sci./J. Cons. int. Explor. Mer 9(1): 39-45. details
- ↑ Brylinski, J.-M. (1981). Reports on the presence of Acartia tonsa Dana (Copepoda) in the area of Dunkirk and its geographical distribution in Europe J. Plankton Res. 3(2): 255-260. details
- ↑ Brylinski, J.-M. (2009). The pelagic copepods in the Strait of Dover (Eastern English Channel). A commented inventory 120 years after Eugène Canu Cah. Biol. Mar. 50(3): 251-260. details
- ↑ Gubanova, A. (2000). Occurrence of Acartia tonsa Dana in the Black Sea. Was it introduced from the Mediterranean? Medit. Mar. Sci. 1(1): 105-109. details
