Japanse dansmug
|
|
Japanse dansmug
 De Japanse dansmug Telmatogeton japonicus was oorspronkelijk enkel bekend van de Japanse kusten en Hawaï. Internationale scheepvaart is er waarschijnlijk voor verantwoordelijk dat deze soort zich heeft uitgebreid naar het Europese en het Atlantisch gedeelte van de Noord-Amerikaanse kust. Deze exoot werd in 2004 voor de eerste keer in Belgische wateren waargenomen, op boeien vóór de kust. De larven van de Japanse dansmug groeien in kokers, vastgehecht aan harde ondergronden vanaf het bovenste gedeelte van het intergetijdengebied tot de spatzone. De windmolenparken langsheen de Europese kusten vormen een ideale niche voor deze soort: op de funderingen van sommige windturbines groeien tot 4000 larven per vierkante meter.
|
Contents
- 1 Wetenschappelijke naam
- 2 Oorspronkelijke verspreiding
- 3 Eerste waarneming in België
- 4 Verspreiding in België
- 5 Verspreiding in onze buurlanden
- 6 Wijze van introductie
- 7 Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien
- 8 Factoren die de verspreiding beïnvloeden
- 9 Effecten of potentiële effecten en maatregelen
- 10 Specifieke kenmerken
- 11 Weetjes
- 12 Geraadpleegde bronnen
Wetenschappelijke naam
Telmatogeton japonicus Tokunaga, 1933
Oorspronkelijke verspreiding
Het oorsprongsgebied van de Japanse dansmug situeert zich ter hoogte van Japan en Hawaï. Mogelijk behoren ook andere delen van de Stille Oceaan – zoals Australië – tot haar natuurlijk verspreidingsgebied (Kerckhof 2007, Newman 1988, Brodin 2009)[1][2][3].
Eerste waarneming in België
De aanwezigheid van de Japanse dansmug in België werd voor het eerst vastgesteld in 2004. Deze exoot kwam toen al heel algemeen voor op signalisatieboeien voor onze kust. (Ices 2005)
Verspreiding in België
De Japanse dansmug komt bij ons voor in hoge densiteiten op boeien, zowel nabij de kust als in open zee (Ices 2005). Niet lang na de bouw van windturbines in het Belgisch deel van de Noordzee, werden deze eveneens gekoloniseerd (Kerckhof et al., 2011)[4]. De soort kan ook gevonden worden op de wanden van schepen, maar komt slechts zeer uitzonderlijk voor op de harde substraten in Belgische havens, op strandhoofden of op dijken (Rumes & Kerckhof 2011) [5].
Verspreiding in onze buurlanden
De eerste Europese waarneming van de Japanse dansmug dateert van 1963 nabij Kiel in Noord-Duitsland. De soort werd toen onterecht als een nieuwe soort voor de wetenschap beschreven onder de naam Telmatogeton remanei (Remmert, 1963)[6]. Bij een volgende waarneming in 1977 in de Baai van Gdansk in Polen werd opnieuw dezelfde fout gemaakt. Deze keer werd de dansmug Telmatogeton gedanensis gedoopt (Szadziewski R 1977) [7].
Langs de rotsige westkust van Ierland viste men in 1999 resten van de Japanse dansmug (vooral vervellingen van de poppen, maar ook enkele resten van volwassen muggen) uit het water (Murray 2000)[8].
In 2003 werd de Japanse dansmug gesignaleerd ter hoogte van het Deense windmolenpark Horns Rev, waar zij sinds 2004 prominent aanwezig is. Hier kunnen op sommige locaties meer dan 4000 exemplaren per m2 waargenomen worden (Elsam 2005) [9]. De populaties van deze dansmug volgen de opmars van de Europese windmolenparken op de voet, met als resultaat dat de soort anno 2011 aangetroffen wordt langs de Britse, Ierse, Belgische, Nederlandse, Duitse, Poolse, Zweedse, Finse, Noorse en IJslandse kusten (Raunio et al 2008, www.faunaeur.org 28/06/2011, Brodin et al 2009) [3][10][11].
Wijze van introductie
Gezien de locatie van de eerste waarneming in Europa (in het kanaal van Kiel, Noord-Duitsland) ontstond al snel het vermoeden dat scheepvaart verantwoordelijk is voor de introductie van de Japanse dansmug in Europa. Doordat de kokers met larven zich kunnen vasthechten aan scheepsrompen, kunnen ze zich ook gemakkelijk verder verspreiden (Cranston et al 1989, Kerckhof 2007, Rumes & Kerckhof, 2011). [1][4][12].
Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien
Wanneer nieuwe artificiële habitats, zoals windturbines of signalisatieboeien, in zee geplaatst worden, zijn er niet noodzakelijk inheemse soorten aanwezig die deze nieuwe substraten efficiënt weten te koloniseren. Op dergelijke habitats is de kans groter dat een geïntroduceerde soort competitiever zal blijken dan de inheemse soorten (Kerckhof et al 2009)[13]. De larven van de Japanse dansmug domineren in hun nieuwe leefomgeving het bovenste gedeelte van het getijdengebied en de spatzone, die hier net boven ligt (Brodin & Anderson 2009, Kerckhof 2009)[3][13]. In de Belgische wateren groeien er in deze zones groenwieren (Kerckhof et al. 2009)[13], die een goede voedselbron voor deze larven blijken te zijn (Tokunaga, 1935, Sunose & Fujisawa, 1982)[14] [15]
Bovendien is de Japanse dansmug aangepast aan zware, sterk variërende omstandigheden en een intense eutrofiëring (een overmaat van nutriënten in het zeewater). Deze laatste eigenschap zou geholpen hebben bij de kolonisatie van de geëutrofieerde Baltische Zee (Brodin et al 2009)[3].
Factoren die de verspreiding beïnvloeden
TEKST
Effecten of potentiële effecten en maatregelen
TEKST
Specifieke kenmerken
TEKST
Weetjes
TITEL
TEKST
Geraadpleegde bronnen
- ↑ 1.0 1.1 Kerckhof, F.; Haelters, J.; Gollasch, S. (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters Aquat. Invasions 2(3): 243-257. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Kerckhof2007" defined multiple times with different content - ↑ Newman, L.J. (1988). Evolutionary relationships of the Hawaiian and North American Telmatogeton (Insecta; Diptera: Chironomidae) Pac. Sci. 42(1-2): 56-64. details
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Brodin, Y.; Andersson, M.H. (2009). The marine splash midge Telmatogon japonicus, Diptera; Chironomidae) - extreme and alien? Biological Invasions 11(6): 1311–1317. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Brodin2009" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Brodin2009" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Brodin2009" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 Kerckhof, F.; Degraer, S.; Norro, A.; Rumes, B. (2011). Offshore intertidal hard substrata: a new habitat promoting non-indigenous species in the Southern North Sea: an exploratory study, in: Degraer, S. et al. (Ed.) (2011). Offshore wind farms in the Belgian part of the North Sea: Selected findings from the baseline and targeted monitoring. pp. 27-37. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Kerckhof2011" defined multiple times with different content - ↑ Rumes, B.; Kerckhof, F. (2011). On the occurrence and habitat of Telmatogeton japonicus Tokunaga (Diptera; Chironomidae) in the Southern Bight of the North Sea, in: Mees, J. et al. (Ed.) (2011). VLIZ Young Scientists' Day, Brugge, Belgium 25 February 2011: book of abstracts. pp. 74. details
- ↑ Remmert, H. 1963. Telmatogeton remanei n.sp., eine neue marine Chironomide aus der Kieler Förde. Zoologischer Anzeiger 171: 165-178. [details]
- ↑ Szadziewski, R. (1977). Telmatogeton gedanensis sp. n. (Clunioninae, Chironomidae, Diptera) - new marine chironomid from the Polish Baltic coast Pol. Pismo Entomol. 47: 175-184. details
- ↑ Murray, D.A. (2000). First record of Telmatogeton japonicus Tokunaga (Dipt., Chironomidae) from the British Isles and additional records of halobiontic Chironomidae from Ireland Entomologist's Mon. Mag. 136: 157-160. details
- ↑ (2005). Elsam offshore wind turbines: Horns Rev annual status report for the environmental monitoring programme 1 January 2004 - 31 December 2004. Elsam Engineering: Fredericia. 96 pp. details
- ↑ Raunio, J.; Paasivirta, L.; Brodin, Y. (2009). Marine midge Telmatogeton japonicus Tokunaga (Diptera: Chironomidae) exploiting brackish water in Finland Aquat. Invasions 4(2): 405-408. details
- ↑ Faunaeur.org Telmatogeton japonicus Tokunaga 1933. online beschikbaar, geraadpleegd op 28-06-2011.
- ↑ Cranston, P.S. (1989). The adult males of Telmatogetoninae (Diptera: Chironomidae) of the Holarctic region – keys and diagnosis Entomol. Scand. Suppl. 34: 17-21. details
- ↑ 13.0 13.1 13.2 Kerckhof, F.; Norro, A.; Jacques, Th.; Degraer, S. (2009). Early colonisation of a concrete offshore windmill foundation by marine biofouling on the Thornton Bank (southern North Sea), in: Degraer, S. et al. (Ed.) (2009). Offshore wind farms in the Belgian part of the North Sea: State of the art after two years of environmental monitoring. pp. 39-51. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Kerckhof2009" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Kerckhof2009" defined multiple times with different content - ↑ Tokunaga M (1935) Chironomidae from Japan IV. On the early stages of a marine midge Telmatogeton japonicus Tokunaga. Philippine Journal of Science 57: 491-511. [details]
- ↑ Sunose, T.; Fujisawa, T. (1982). Ecological studies of the intertidal chironomid Telmatogeton japonicus Tokunaga in Hokkaido Res. Popul. Ecol. 24: 70-84. details
