Difference between revisions of "Trompetkalkkokerworm"

From Coastal Wiki
Jump to: navigation, search
(→‎<span style="color:#00787A">Verspreiding in België</span>)
(→‎<span style="color:#00787A">Verspreiding in onze buurlanden</span>)
Line 51: Line 51:
 
===<span style="color:#00787A">Verspreiding in onze buurlanden</span>===
 
===<span style="color:#00787A">Verspreiding in onze buurlanden</span>===
  
−
TEKST
+
De eerste Europese waarnemingen van de trompetkalkkokerworm kwamen vanuit Caen in de Franse kanaalzone, in 1921. De worm kwam er toen reeds veelvuldig voor vastgehecht aan plantenstengels, hout, stenen en schelpen, op minder dan 30 meter diepte [5]<ref name=five>Fauvel, P. (1923). Un nouveau Serpulien d’eau saumâtre ''Merciella enigmatica'' n.g.n.sp. Bull. Soc. Zool. France 47: 424-430. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=138291 details] </ref>. Één jaar later werd de trompetkalkkokerworm waargenomen vastgehecht tegen de Engelse dokken van Londen [1]<ref name=one> </ref>. Deze borstelworm vormt in Zuid-Engeland in brakke kustgebieden nog steeds dense riffen met meer dan 1000 exemplaren per m2 en is ook permanent gevestigd in Ierland [1,6]<ref name=one> </ref><ref name=six>ICES Advisory Committee on the Marine Environment. (2006). Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 16–17 March 2006 Oostende, Belgium. ICES Committee Meetings Documents, 2006(ACME:05). ICES: Copenhagen, Denmark. 330 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=111237 details]</ref>.
 +
De eerste Nederlandse exemplaren werden in 1968 in het Veerse Meer in Zeeland aangetroffen [7,8]<ref name=seven>Wolff, W.J. (1968). Een nieuwe borstelworm in Nederland: ''Mercierella enigimatica'' Fauvel. Het Zeepaard 28(4): 56-58. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=115359 details] </ref><ref name=eight>Wolff, W.J. (1969). ''Mercierella enigmatica'' Fauvel, een borstelworm van het brakke water, voor het eerst in Nederland gevonden.. De Levende Natuur 72: 85-91. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=37818 details] </ref>. De soort is nog steeds te vinden op een aantal plekken verspreid over Zeeland [9]<ref name=nine>Wolff, W.J. (2005). Non-indigenous marine and estuarine species in the Netherlands. Zool. Med. Leiden 79 (1): 1-116. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=101200 details]</ref>.
 +
In Frankrijk en Spanje komt deze trompetkalkkokerworm voor in brakke estuaria langs de Atlantische kust en in de Middellandse Zee [3,8,10]<ref name=three> </ref><ref name=eight> </ref><ref name=ten>Camus, P.; Compère, C.; Blanchet, A.; Dimeet, J.; Hamon, D.; Lacotte, N.; Peleau, M.; Lassalle, E. (2000). ''Ficopomatus enigmaticus'': Ecologie, répartition en Bretagne et en France, nuisances et moyens de lutte sur le site atelier du port de Vannes. Ifremer: Vannes, France. 9 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121306 details$ </ref>. In de Middellandse Zee vormde de worm na zijn introductie bijzonder snel gigantische rifstructuren tot 4 meter in diameter en 2 meter in hoogte (Fornós 1997)<ref name=fornos1997>Fornós, J.J.; Forteza, V.; Martínez-Taberner, A. (1997). Modern polychaete reefs in Western Mediterranean lagoons: ''Ficopomatus enigmaticus'' (Fauvel) in the Albufera of Menorca, Balearic Islands Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 128: 175-186. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207775 details] </ref>.
 +
In Duitsland werd de soort voor het eerst gevonden in 1975 in Emden, vlakbij de Nederlandse grens. De leeftijd van deze dieren werd toen op twee tot drie jaar geschat, waaruit afgeleid kan worden dat de introductie in Duitsland wellicht dateert van voor 1973 [11]<ref name=eleven>Nehring, S.; Leuchs, H. (1999). Neozoa (Makrobenthos) an der deutschen Nordseeküste. eine übersicht. Bericht BfG, 1200. Bundesanstalt für Gewässerkunde, Koblenz, Germany. 131 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=120661 details] </ref>.
 +
Groot-Brittannië wordt algemeen beschouwd als de meest noordelijke limiet voor het voortplanten - en dus het voorkomen van gevestigde populaties - van deze soort. Toch werden in Deense wateren al enkele tijdelijke populaties waargenomen, alsook enkele gevestigde populaties in industrieel verwarmd water [12,13]<ref name=twelve>Rasmussen, E. (1958). Emigranter i Københavns Sydhavn. Naturens Verden 8: 231-234. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=129242 details] </ref><ref name=thirteen>Thorp, C.H. (1994). Population variation in ''Ficopomatus enigmaticus'' (Fauvel) (Polychaeta, Serpulidae) in a brackish water millpond at Emsworth, West Sussex, U.K, in: Dauvin, J.-C. et al. (Ed.) (1994). Actes de la 4ème Conférence internationale des Polychètes, Angers, France. Mémoires du Muséum National d'Histoire Naturelle (Zoologie), 162: 585-591. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=101672 details] </ref>.
  
 
<P>
 
<P>
 
<BR>
 
<BR>
 
<P>
 
<P>
−
 
−
 
  
 
===<span style="color:#00787A">Wijze van introductie</span>===
 
===<span style="color:#00787A">Wijze van introductie</span>===

Revision as of 10:22, 27 September 2011

Category:Revision


Trompetkalkkokerworm
De trompetkalkkokerworm Ficopomatus enigmaticus is een kokerbouwende borstelworm met een vermoedelijke oorsprong in de zuidwestelijke Stille Oceaan. De worm heeft hard substraat nodig om zich te vestigen. Hoge densiteiten van deze kokerwormen kunnen rifstructuren vormen, die kunnen uitgroeien tot dimensies van 4 meter in diameter en meer dan 2 meter in hoogte. De soort zou onze contreien bereikt hebben door vasthechting op scheepsrompen, via ballastwater of samen met getransporteerde weekdieren. De trompetkalkkokerworm werd in 1950 voor de eerste keer in België waargenomen in de haven van Oostende, op de romp van een marien onderzoeksschip. Velen zien deze wormen als een pest omdat ze riffen vormen op schepen en haveninfrastructuren, maar zo ver is het langs onze kust bijlange nog niet…


Foto: NAAM



Wetenschappelijke naam

Ficopomatus enigmaticus (Fauvel, 1923)


Oorspronkelijke verspreiding

De trompetkalkkokerworm Ficopomatus enigmaticus komt voor in wateren met wisselend zoutgehalte [1][1]. Zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied is onbekend. Men gaat ervan uit dat hij oorspronkelijk uit de Zuidelijke Hemisfeer afkomstig moet zijn [1][1]. Echter zowel in Australië [1][1], langs de Zuid-Amerikaanse oostkust [15][2], Zuid-Afrika en de Oost-Aziatische kusten wordt hij als geïntroduceerd beschouwd (Minchin, D. 2009)[3] . De exemplaren die langs kusten rond Indonesië en India voorkomen, wat vroeger als zijn oorsprongsgebied beschouwd werd, bleken tot een andere soort te behoren (Minchin, D.2009)[3].


Foto: Bruno Van Bogaert

Eerste waarneming in België

De trompetkalkkokerworm Ficopomatus enigmaticus werd voor het eerst bij ons waargenomen in augustus 1950 in de haven van Oostende. De dieren werden gevonden op de romp van de “Hinders”, het toenmalige onderzoeksschip van de Visserijdienst [3][4].


Verspreiding in België

Deze soort wordt bij ons gesignaleerd op harde substraten in de havens van Oostende en Nieuwpoort. Het gaat meestal om solitaire dieren of kleine, heel breekbare riffen met minder dan 1000 exemplaren [4, Waarnemingen.be][5].


Verspreiding in onze buurlanden

De eerste Europese waarnemingen van de trompetkalkkokerworm kwamen vanuit Caen in de Franse kanaalzone, in 1921. De worm kwam er toen reeds veelvuldig voor vastgehecht aan plantenstengels, hout, stenen en schelpen, op minder dan 30 meter diepte [5][6]. Één jaar later werd de trompetkalkkokerworm waargenomen vastgehecht tegen de Engelse dokken van Londen [1][1]. Deze borstelworm vormt in Zuid-Engeland in brakke kustgebieden nog steeds dense riffen met meer dan 1000 exemplaren per m2 en is ook permanent gevestigd in Ierland [1,6][1][7]. De eerste Nederlandse exemplaren werden in 1968 in het Veerse Meer in Zeeland aangetroffen [7,8][8][9]. De soort is nog steeds te vinden op een aantal plekken verspreid over Zeeland [9][10]. In Frankrijk en Spanje komt deze trompetkalkkokerworm voor in brakke estuaria langs de Atlantische kust en in de Middellandse Zee [3,8,10][4][9][11]. In de Middellandse Zee vormde de worm na zijn introductie bijzonder snel gigantische rifstructuren tot 4 meter in diameter en 2 meter in hoogte (Fornós 1997)[12]. In Duitsland werd de soort voor het eerst gevonden in 1975 in Emden, vlakbij de Nederlandse grens. De leeftijd van deze dieren werd toen op twee tot drie jaar geschat, waaruit afgeleid kan worden dat de introductie in Duitsland wellicht dateert van voor 1973 [11][13]. Groot-Brittannië wordt algemeen beschouwd als de meest noordelijke limiet voor het voortplanten - en dus het voorkomen van gevestigde populaties - van deze soort. Toch werden in Deense wateren al enkele tijdelijke populaties waargenomen, alsook enkele gevestigde populaties in industrieel verwarmd water [12,13][14][15].


Wijze van introductie

TEKST


Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien

TEKST


Factoren die de verspreiding beïnvloeden

TEKST


Effecten of potentiële effecten en maatregelen

TEKST


Specifieke kenmerken

TEKST


Weetjes

TITEL

TEKST


Geraadpleegde bronnen

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Eno, N.C.; Clark, R.A.; Sanderson, W.G. (Ed.). (1997). Non-native marine species in British waters: a review and directory. Joint Nature Conservation Committee: Peterborough, UK. ISBN 1-86107-442-5. 152 pp. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "one" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "one" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "one" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "one" defined multiple times with different content
  2. ↑ Schwindt, E.; De Francesco, C.G.; Iribarne, O. (2004). Individual and reef growth of the invasive reef-building polychaete Ficopomatus enigmaticus in a south-western Atlantic coastal lagoon. J. Mar. Biol. Ass. U.K. 84(5): 987-993. details
  3. ↑ 3.0 3.1 Minchin, D. (2009). Ficopomatus enigmaticus (Fauvel), tube worm (Serpulidae, Annelida), in: DAISIE (Delivering Alien Invasive Species Inventories for Europe) et al. (2009). Handbook of alien species in Europe. Invading Nature - Springer Series in Invasion Ecology, 3: pp. 282. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "minchin2009" defined multiple times with different content
  4. ↑ 4.0 4.1 Leloup, E.; Lefevere, S. (1952). Sur la présence dans les eaux de la côte belge du cirripède, Elminius modestus Darwin, 1854, du copépode parasite, Mytilicola intestinalis Steuer, 1902, et du polychète, Mercierella enigmatica Fauvel, 1922. Med. K. Belg. Inst. Nat. Wet. 28(48): 1-12. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "three" defined multiple times with different content
  5. ↑ Rabaut, M. ; Braeckman, U. ; Rappé, K. ; Degraer, S. ; Kerckhof, F. (2008). “Borstelwormen bedreigen Heist”: een sciencefictionverhaal. De Grote Rede 22: 31. details
  6. ↑ Fauvel, P. (1923). Un nouveau Serpulien d’eau saumâtre Merciella enigmatica n.g.n.sp. Bull. Soc. Zool. France 47: 424-430. details
  7. ↑ ICES Advisory Committee on the Marine Environment. (2006). Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 16–17 March 2006 Oostende, Belgium. ICES Committee Meetings Documents, 2006(ACME:05). ICES: Copenhagen, Denmark. 330 pp. details
  8. ↑ Wolff, W.J. (1968). Een nieuwe borstelworm in Nederland: Mercierella enigimatica Fauvel. Het Zeepaard 28(4): 56-58. details
  9. ↑ 9.0 9.1 Wolff, W.J. (1969). Mercierella enigmatica Fauvel, een borstelworm van het brakke water, voor het eerst in Nederland gevonden.. De Levende Natuur 72: 85-91. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "eight" defined multiple times with different content
  10. ↑ Wolff, W.J. (2005). Non-indigenous marine and estuarine species in the Netherlands. Zool. Med. Leiden 79 (1): 1-116. details
  11. ↑ Camus, P.; Compère, C.; Blanchet, A.; Dimeet, J.; Hamon, D.; Lacotte, N.; Peleau, M.; Lassalle, E. (2000). Ficopomatus enigmaticus: Ecologie, répartition en Bretagne et en France, nuisances et moyens de lutte sur le site atelier du port de Vannes. Ifremer: Vannes, France. 9 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121306 details$
  12. ↑ Fornós, J.J.; Forteza, V.; Martínez-Taberner, A. (1997). Modern polychaete reefs in Western Mediterranean lagoons: Ficopomatus enigmaticus (Fauvel) in the Albufera of Menorca, Balearic Islands Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. 128: 175-186. details
  13. ↑ Nehring, S.; Leuchs, H. (1999). Neozoa (Makrobenthos) an der deutschen Nordseeküste. eine übersicht. Bericht BfG, 1200. Bundesanstalt für Gewässerkunde, Koblenz, Germany. 131 pp. details
  14. ↑ Rasmussen, E. (1958). Emigranter i Københavns Sydhavn. Naturens Verden 8: 231-234. details
  15. ↑ Thorp, C.H. (1994). Population variation in Ficopomatus enigmaticus (Fauvel) (Polychaeta, Serpulidae) in a brackish water millpond at Emsworth, West Sussex, U.K, in: Dauvin, J.-C. et al. (Ed.) (1994). Actes de la 4ème Conférence internationale des Polychètes, Angers, France. Mémoires du Muséum National d'Histoire Naturelle (Zoologie), 162: 585-591. details
Retrieved from "https://www.coastalwiki.org/w/index.php?title=Trompetkalkkokerworm&oldid=39214"