Difference between revisions of "Rood darmroeipootkreeftje"

From Coastal Wiki
Jump to: navigation, search
(→‎<span style="color:#00787A">Factoren die de verspreiding beïnvloeden</span>: +ref +ref +ref)
(→‎<span style="color:#00787A">Verspreiding in onze buurlanden</span>)
Line 56: Line 56:
  
 
In tegenstelling tot het Middellandse Zeegebied – waar het rood darmroeipootkreeftje voorkomt in diepwatermosselen ''Mytilus galloprovincialis'' – worden in Noord-Europa voornamelijk mosselen ''Mytilus edulis'' geïnfecteerd.  
 
In tegenstelling tot het Middellandse Zeegebied – waar het rood darmroeipootkreeftje voorkomt in diepwatermosselen ''Mytilus galloprovincialis'' – worden in Noord-Europa voornamelijk mosselen ''Mytilus edulis'' geïnfecteerd.  
−
De eerste waarneming van deze parasiet buiten de Middellandse Zee vond dan ook plaats in een mossel namelijk te Portsmouth (Verenigd Koninkrijk) in 1937 <ref name = Nobanis>European Network on Invasive Alien Species (NOBANIS). ''Mytilicola intestinalis'', Steuer, 1902 – Red worm disease? [http://www.nobanis.org/MarineIdkey/Small%20crustaceans/MytilicolaIntestinalis.htm beschikbaar online], geraadpleegd op 24-09-2011.</ref>[Nobanis]. Hier bleef het niet bij en in 1938 werden geïnfecteerde mosselen aangetroffen nabij Cuxhaven en Ostfriesland in de Duitse Waddenzee <ref name = Davey> </ref>(Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988). Hierna volgden Ierland (1948) <ref name = Minchin2007>Minchin, D. (2007). A checklist of alien and cryptogenic aquatic species in Ireland Aquat. Invasions 2(4): 341-366. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=199605 details]</ref>(Minchin, 2007), de Frans-Atlantische kust (Normandië, 1949) <ref name = Goulletquer2002>Goulletquer, P.; Bachelet, G.; Sauriau, P.G.; Noel, P. (2002). Open Atlantic coast of Europe: a century of introduced species, in: Leppäkoski, E. et al. (Ed.) (2002). Invasive aquatic species of Europe: distribution, impacts and management. pp. 276-290. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=40609 details]</ref>(Goulletquer et al., 2002), Nederland (Zandkreek, 9 september 1949) <ref name = Wolf2005>Wolff, W.J. (2005). Non-indigenous marine and estuarine species in the Netherlands Zool. Meded. 79(1): 3-116. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=101200 details] </ref> (Wolff, 2005) en Noordwest Denenmarken (Limfjord in 1964) <ref name = Nobanis> </ref>.<P>
+
De eerste waarneming van deze parasiet buiten de Middellandse Zee vond dan ook plaats in een mossel namelijk te Portsmouth (Verenigd Koninkrijk) in 1937 <ref name = Nobanis>European Network on Invasive Alien Species (NOBANIS). ''Mytilicola intestinalis'', Steuer, 1902 – Red worm disease? [http://www.nobanis.org/MarineIdkey/Small%20crustaceans/MytilicolaIntestinalis.htm beschikbaar online], geraadpleegd op 24-09-2011.</ref>[Nobanis]. Hier bleef het niet bij en in 1938 werden geïnfecteerde mosselen aangetroffen nabij Cuxhaven en Ostfriesland in de Duitse Waddenzee <ref name = Davey1988> </ref>(Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988). Hierna volgden Ierland (1948) <ref name = Minchin2007>Minchin, D. (2007). A checklist of alien and cryptogenic aquatic species in Ireland Aquat. Invasions 2(4): 341-366. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=199605 details]</ref>(Minchin, 2007), de Frans-Atlantische kust (Normandië, 1949) <ref name = Goulletquer2002>Goulletquer, P.; Bachelet, G.; Sauriau, P.G.; Noel, P. (2002). Open Atlantic coast of Europe: a century of introduced species, in: Leppäkoski, E. et al. (Ed.) (2002). Invasive aquatic species of Europe: distribution, impacts and management. pp. 276-290. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=40609 details]</ref>(Goulletquer et al., 2002), Nederland (Zandkreek, 9 september 1949) <ref name = Wolf2005>Wolff, W.J. (2005). Non-indigenous marine and estuarine species in the Netherlands Zool. Meded. 79(1): 3-116. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=101200 details] </ref> (Wolff, 2005) en Noordwest Denenmarken (Limfjord in 1964) <ref name = Nobanis> </ref>.<P>
  
 
Na zijn introductie in Noord-Europa nam dit roeipootkreeftje in de jaren 1950 epidemische proporties aan in de mosselpopulatie. Vandaag, meer dan 50 jaar later is deze parasiet nog altijd wijdverspreid in het Noordzeegebied <ref name = Elsner>Elsner, N.O.; Jacobsen, S.; Thieltges, D.W.; Reise, K. (2011). Alien parasitic copepods in mussels and oysters of the Wadden Sea Helgol. Mar. Res. 65(3): 299-307. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=206839 details] </ref>(Elsner, 2011). In Europa komt de soort voor van Denemarken tot Italië – het Verenigd Koninkrijk en Ierland inbegrepen – maar niet in de Baltische Zee    <ref name = Meyers2009>Meyers, T.R.; Burton, T. (2009). Diseases of wild and cultured shellfish in Alaska. Alaska Department of Fish and Game: Alaska. 130 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207808 details]</ref>(Meyers, T. & Burton, T. (2009)). De soort vormt vandaag geen probleem voor de mosselkweek <ref name = Stock1993> Stock, J.H. (1993). Copepoda (Crustacea) associated with commercial and non-commercial Bivalvia in the East Scheldt, The Netherlands Bijdr. Dierkd. 63(1): 61-64. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=116423 details]</ref> (Stock 1993), hoewel hij in Engeland en Spanje (waar op sommige plaatsen tot 80% van de mosselen geïnfecteerd zijn) nog steeds abundant aan te treffen is <ref name = Robledo1994>Robledo, J.A.F.; Santarém, M.M.; Figueras, A. (1994). Parasite loads of rafted blue mussels (Mytilus galloprovincialis) in Spain with special reference to the copepod, Mytilicola intestinalis Aquaculture 127: 287-302. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207866 details]</ref>(Robledo 1994).
 
Na zijn introductie in Noord-Europa nam dit roeipootkreeftje in de jaren 1950 epidemische proporties aan in de mosselpopulatie. Vandaag, meer dan 50 jaar later is deze parasiet nog altijd wijdverspreid in het Noordzeegebied <ref name = Elsner>Elsner, N.O.; Jacobsen, S.; Thieltges, D.W.; Reise, K. (2011). Alien parasitic copepods in mussels and oysters of the Wadden Sea Helgol. Mar. Res. 65(3): 299-307. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=206839 details] </ref>(Elsner, 2011). In Europa komt de soort voor van Denemarken tot Italië – het Verenigd Koninkrijk en Ierland inbegrepen – maar niet in de Baltische Zee    <ref name = Meyers2009>Meyers, T.R.; Burton, T. (2009). Diseases of wild and cultured shellfish in Alaska. Alaska Department of Fish and Game: Alaska. 130 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207808 details]</ref>(Meyers, T. & Burton, T. (2009)). De soort vormt vandaag geen probleem voor de mosselkweek <ref name = Stock1993> Stock, J.H. (1993). Copepoda (Crustacea) associated with commercial and non-commercial Bivalvia in the East Scheldt, The Netherlands Bijdr. Dierkd. 63(1): 61-64. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=116423 details]</ref> (Stock 1993), hoewel hij in Engeland en Spanje (waar op sommige plaatsen tot 80% van de mosselen geïnfecteerd zijn) nog steeds abundant aan te treffen is <ref name = Robledo1994>Robledo, J.A.F.; Santarém, M.M.; Figueras, A. (1994). Parasite loads of rafted blue mussels (Mytilus galloprovincialis) in Spain with special reference to the copepod, Mytilicola intestinalis Aquaculture 127: 287-302. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207866 details]</ref>(Robledo 1994).

Revision as of 08:30, 25 October 2011

Category:Revision


Rood darmroeipootkreeftje

Het rood darmroeipootkreeftje Mytilicola intestinalis is een parasitaire roeipootkreeft die zich in het spijsverteringsstelsel van mosselen nestelt. De soort kwam oorspronkelijk voor in de Middellandse Zee en is ongewild in onze streken terecht gekomen samen met het transport van mosselen. De soort werd voor het eerst in België waargenomen in 1950, in Knokke-Heist en Zeebrugge. Later in 1972 werd de soort ook teruggevonden in de kweekculturen van weekdieren in de Oostendse Spuikom. Vermoedelijk is de soort nog steeds bij ons aanwezig, maar wordt er gewoon niet op gelet.


Foto: Marco Faasse (www.acteon.nl)




Wetenschappelijke naam

Mytilicola intestinalis Steuer, 1902


Oorspronkelijke verspreiding

Het rood darmroeipootkreeftje nestelt zich in het spijsverteringsstelsel van mosselen Mytilus edulis en diepwatermosselen Mytilus galloprovincialis [1] (Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988).

In 1902 werd deze parasiet beschreven op basis van exemplaren die in diepwatermosselen uit de Adriatische Zee (de zee tussen Italië en Griekenland) werden aangetroffen [2] (Steuer, 1902). Het Middellandse Zeegebied wordt dan ook als het oorsprongsgebied van het rood darmroeipootkreeftje beschouwd [3](Korringa 1968).

Er werd echter geopperd dat deze parasiet mogelijk van nature in Noord-Europa voorkomt, maar omwille van de lage infectiegraad niet opgemerkt werd [1](Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988).


Eerste waarneming in België

In augustus 1950 ontdekten Belgische mosseltelers in de Spuikom van Oostende voor het eerst het rood darmroeipootkreeftje in mosselen Mytilus edulis die vanuit Nederland waren ingevoerd. Tijdens de daaropvolgende maanden bleek dat deze parasiet reeds langs de volledige Belgische oostkust – van Oostende tot aan de Belgisch-Nederlandse grens – voorkwam [4] (Leloup, 1951).


Verspreiding in België

Tijdens inspecties van mosselen verzameld van op strandhoofden en havenpieren langs de hele Belgische kust tussen 1950 en 1958 werd het rood darmroeipootkreeftje vooral langs de oostkust aangetroffen. Ten noordoosten van de haven van Zeebrugge nam de populatie tijdens deze periode gestaag toe en tegen 1958 bleek 28% (lokaal tot 66%) van de mosselen geïnfecteerd te zijn met deze parasiet (tegenover slechts 4 tot 8% in 1950). Ten westen van de haven bleek de parasiet veel minder aanwezig (rond 10% tegen 1958) en ten westen van Oostende bleek deze parasiet bijna niet meer voor te komen. Deze distributie zou vooral veroorzaakt zijn door de zeestromingen die in oostelijke richting lopen. De dijk van de haven van Zeebrugge werkt als een barrière voor de westwaartse verspreiding van deze parasiet [5](Le Loup 1960)

In 1971 werd het rood darmroeipootkreeftje nog eens gemeld in de Oostendse Spuikom: in oktober van dit jaar bleken hier meer dan 24% van de mosselen geïnfecteerd [6]Leloup 1973). Hoewel recente informatie ontbreekt, is deze parasiet waarschijnlijk nog steeds aanwezig langsheen onze kust, maar wordt er gewoon niet op gelet [7][8].


Verspreiding in onze buurlanden

In tegenstelling tot het Middellandse Zeegebied – waar het rood darmroeipootkreeftje voorkomt in diepwatermosselen Mytilus galloprovincialis – worden in Noord-Europa voornamelijk mosselen Mytilus edulis geïnfecteerd.

De eerste waarneming van deze parasiet buiten de Middellandse Zee vond dan ook plaats in een mossel namelijk te Portsmouth (Verenigd Koninkrijk) in 1937 [9][Nobanis]. Hier bleef het niet bij en in 1938 werden geïnfecteerde mosselen aangetroffen nabij Cuxhaven en Ostfriesland in de Duitse Waddenzee [1](Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988). Hierna volgden Ierland (1948) [10](Minchin, 2007), de Frans-Atlantische kust (Normandië, 1949) [11](Goulletquer et al., 2002), Nederland (Zandkreek, 9 september 1949) [12] (Wolff, 2005) en Noordwest Denenmarken (Limfjord in 1964) [9].

Na zijn introductie in Noord-Europa nam dit roeipootkreeftje in de jaren 1950 epidemische proporties aan in de mosselpopulatie. Vandaag, meer dan 50 jaar later is deze parasiet nog altijd wijdverspreid in het Noordzeegebied [13](Elsner, 2011). In Europa komt de soort voor van Denemarken tot Italië – het Verenigd Koninkrijk en Ierland inbegrepen – maar niet in de Baltische Zee [14](Meyers, T. & Burton, T. (2009)). De soort vormt vandaag geen probleem voor de mosselkweek [15] (Stock 1993), hoewel hij in Engeland en Spanje (waar op sommige plaatsen tot 80% van de mosselen geïnfecteerd zijn) nog steeds abundant aan te treffen is [16](Robledo 1994).


Wijze van introductie

Waarschijnlijk werd het rood darmroeipootkreeftje vanuit de Middellandse Zee meegedragen met geïnfecteerde mosselen voor aquacultuur of met mosselen die op de romp van schepen vastgehecht waren [3](Korringa, 1968).


Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien

Het rood darmroeipootkreeftje is een parasiet van schelpdieren, vooral in diepwatermosselen Mytilus galloprovincialis en mosselen Mytilus edulis. Langs onze kust vindt dit parasitair roeipootkreeftje – in bescheiden mate – mosselen terug als geschikte gastheer [3].


Factoren die de verspreiding beïnvloeden

De larven van deze parasiet zwemmen enkele dagen vrij rond, wat een beperkte actieve verspreiding mogelijk maakt [3](Korringa, 1968).

Mosselen, de gastheren van deze parasiet, hebben een vast substraat nodig om zich te vestigen. Mosselen die voorkomen in de ondiepe bodems voor de kust, blijken een hogere infectiegraad te hebben dan mosselen die zich aan pieren, touwen, of in hangculturen vestigen. Dit zou te maken hebben met de neiging van de rood darmroeipootkreeftjes om naar de bodem - weg van het licht - te zwemmen op zoek naar gastheren [1](Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988). In gebieden met rustig water zonder sterke stromingen (zoals havens) is de verspreiding van de larven beperkt, waardoor ze dezelfde mosselpopulaties opnieuw infecteren. Hierdoor zijn de mosselen in havengebieden doorgaans meer geïnfecteerd dan minder beschutte mosselpopulaties [1](Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988). In tegenstelling tot andere parasieten produceert het rood darmroeipootkreeftje slechts een relatief klein aantal nakomelingen (een 300 tal eitjes per cyclus). De infectie van mosselpopulaties wordt eveneens beperkt doordat voor een succesvolle voortplanting zowel een mannelijke als een vrouwelijke parasiet dezelfde mossel moet infecteren. Wanneer er slechts een paar percent van de mosselen geïnfecteerd zijn, zijn er zeer weinig mosselen waarin beide geslachten tegelijkertijd aanwezig zijn [1](Davey, J.T.; Gee, J.M. 1988).

Het rood darmroeipootkreeftje tolereert een wijd spectrum aan temperaturen, gaande van -1,4 tot 30°C [3](Korringa, 1968). De watertemperatuur heeft echter wél een invloed op de voortplantingscyclus van dit roeipootkreeftje. In Noord-Europa leidt een verhoogde watertemperatuur tot een populatietoename van maart tot september, terwijl deze seizoenaliteit afwezig is in de Middellandse Zee [1](Davey and Gee, 1988).

De brede zouttolerantie van deze parasiet wordt gedemonstreerd door zijn voorkomen in zowel estuaria als in de open zee [3](Korringa, 1968). De soort kan overleven in zeewater (zoutgehalte van 35 PSU) en ook in brak water met vrij lage zoutgehaltes (5 PSU), al lijkt hij het dan het moeilijker te hebben om mosselen te infecteren [17](Bolster, 1954).


Effecten of potentiële effecten en maatregelen

TEKST


Specifieke kenmerken

TEKST


Weetjes

TITEL

TEKST


Geraadpleegde bronnen

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Davey, J.T.; Gee, J.M. (1988). Mytilicola intestinalis, a copepod parasite of blue mussels, in: Fisher, W.S. (1988). Disease processes in marine bivalve molluscs. Special Publication. American Fisheries Society, 18: pp. 64-73. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Davey1988" defined multiple times with different content
  2. ↑ Steuer, A. (1902). Mytilicola intestinalis n. gen. n. spec. aus dem Darme von Mytilus galloprovincialis Lam. (Vorläufige Mittheilung) Zool. Anz. 25: 635-637. details
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Korringa, P. (1968). On the ecology and distribution of the parasitic copepod Mytilicola intestinalis Steuer Bijdr. Dierkd. 38: 47-57. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "Korringa1968" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Korringa1968" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Korringa1968" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Korringa1968" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "Korringa1968" defined multiple times with different content
  4. ↑ Leloup, E. (1951). IX. - Sur la présence de Mytilicola intestinalis Steuer le long de la côte Belge Rev. Trav. Off. Pêch. Marit. 17(2): 57-58. details
  5. ↑ Leloup, E. (1960). Recherches sur la répartition de Mytilicola intestinalis Steuer, 1905, le long de la côte belge (1950-1958) Bull. K. Belg. Inst. Nat. Wet. 36(4): 1-12. details
  6. ↑ Leloup, E. (1973). Recherches sur l'ostréiculture dans le bassin de chasse d'Ostende en 1970 et 1971 Bull. K. Belg. Inst. Nat. Wet. 49(10): 1-23. details(
  7. ↑ Persoonlijke mededeling door Francis Kerckhof 2011.
  8. ↑ Persoonlijke mededeling door Emmanuel Dumoulin 2011.
  9. ↑ 9.0 9.1 European Network on Invasive Alien Species (NOBANIS). Mytilicola intestinalis, Steuer, 1902 – Red worm disease? beschikbaar online, geraadpleegd op 24-09-2011. Cite error: Invalid <ref> tag; name "Nobanis" defined multiple times with different content
  10. ↑ Minchin, D. (2007). A checklist of alien and cryptogenic aquatic species in Ireland Aquat. Invasions 2(4): 341-366. details
  11. ↑ Goulletquer, P.; Bachelet, G.; Sauriau, P.G.; Noel, P. (2002). Open Atlantic coast of Europe: a century of introduced species, in: Leppäkoski, E. et al. (Ed.) (2002). Invasive aquatic species of Europe: distribution, impacts and management. pp. 276-290. details
  12. ↑ Wolff, W.J. (2005). Non-indigenous marine and estuarine species in the Netherlands Zool. Meded. 79(1): 3-116. details
  13. ↑ Elsner, N.O.; Jacobsen, S.; Thieltges, D.W.; Reise, K. (2011). Alien parasitic copepods in mussels and oysters of the Wadden Sea Helgol. Mar. Res. 65(3): 299-307. details
  14. ↑ Meyers, T.R.; Burton, T. (2009). Diseases of wild and cultured shellfish in Alaska. Alaska Department of Fish and Game: Alaska. 130 pp. details
  15. ↑ Stock, J.H. (1993). Copepoda (Crustacea) associated with commercial and non-commercial Bivalvia in the East Scheldt, The Netherlands Bijdr. Dierkd. 63(1): 61-64. details
  16. ↑ Robledo, J.A.F.; Santarém, M.M.; Figueras, A. (1994). Parasite loads of rafted blue mussels (Mytilus galloprovincialis) in Spain with special reference to the copepod, Mytilicola intestinalis Aquaculture 127: 287-302. details
  17. ↑ Bolster, G.C. (1954). The biology and dispersal of Mytilicola intestinalis Steuer, a copepod parasite of mussels. Fishery Investigations. Series II, XVIII(6). Her Majesty's Stationery Office: London. 30 pp. details
Retrieved from "https://www.coastalwiki.org/w/index.php?title=Rood_darmroeipootkreeftje&oldid=40659"