Difference between revisions of "Blauwe zwemkrab"
From Coastal Wiki
(→<span style="color:#00787A">Verspreiding in België</span>) |
|||
| (21 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
| − | + | __NOTITLE__ | |
| − | + | {{Kader4|Naam=Blauwe zwemkrab | |
| − | {{ | + | |Foto= <div style="padding:1em 0em 0em 0em"> |
| + | [[Image:Callinectes sapidus .jpg|caption|right|260px|]]<span style="color:#FFFFFF">Foto: Wendy Kaveney </span></div> | ||
|abstract= | |abstract= | ||
| − | De blauwe zwemkrab ''Callinectes sapidus'' is een krabbensoort die van nature voorkomt langs de Atlantische kust van Amerika. Het is een bewoner van ondiepe riviermondingen, waarbij de wijfjes enkel naar zee trekken om hun eitjes te leggen. Na het uitkomen van de eitjes migreren de jonge krabben vervolgens naar | + | De blauwe zwemkrab ''Callinectes sapidus'' is een krabbensoort die van nature voorkomt langs de Atlantische kust van Amerika. Het is een bewoner van ondiepe riviermondingen, waarbij de wijfjes enkel naar zee trekken om hun eitjes te leggen. Na het uitkomen van de eitjes migreren de jonge krabben vervolgens naar estuaria. In België werd in 1981 één dood exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van een fabriek te Antwerpen en in 1993 werd in de Zeeschelde een eerste levend exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de kerncentrale van Doel. Meer dan waarschijnlijk beletten de lage wintertemperaturen bij ons een explosieve toename van deze soort... }} |
| − | }} | ||
{{kader3}} | {{kader3}} | ||
<P> | <P> | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
| − | [http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=107379 ''Callinectes sapidus'' Rathbun, 1896] | + | [http://www.marinespecies.org/berms/aphia.php?p=taxdetails&id=107379 ''Callinectes sapidus'' Rathbun, 1896] |
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 27: | Line 27: | ||
===<span style="color:#00787A">Eerste waarneming in België</span>=== | ===<span style="color:#00787A">Eerste waarneming in België</span>=== | ||
| − | De eerste melding van de blauwe zwemkrab in het studiegebied dateert van 1950 toen er 2 gekookte exemplaren in de Nederlandse Westerschelde nabij Vlissingen werden aangetroffen. Daar het waarschijnlijk exemplaren waren die | + | De eerste melding van de blauwe zwemkrab in het studiegebied dateert van 1950, toen er 2 gekookte exemplaren in de Nederlandse Westerschelde nabij Vlissingen werden aangetroffen. Daar het waarschijnlijk exemplaren waren die vanop schepen overboord gegooid werden, gaat het hier nog niet om een waarneming <ref name = denHartog1951> den Hartog, C.; Holthuis, L.B. (1951). De Noord-Amerikaanse "Blue Crab" in Nederland De Levende Natuur 54: 121-125. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207307 details]</ref>. Deze kwam er op 4 september 1973 toen er nabij Terneuzen (eveneens in de Westerschelde) een levend mannetje werd waargenomen <ref name = Adema1991>Adema, J.P.H.M. (1991). De krabben van Nederland en Belgie (Crustacea, Decapoda, Brachyura). Nationaal Natuurhistorisch Museum: Leiden. ISBN 90-73239-02-8. 244 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=5876 details]</ref>.<P> |
In België werd in 1981 één dood exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de Bayerfabriek te Antwerpen <ref name = Adema1991> </ref>. In oktober 1993 werd in de Schelde een eerste levend (mannelijk) exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de kerncentrale van Doel <ref name =3a>Van Damme, P.; Maes, J. (1993). De Blauwe Zwemkrab ''Callinectes sapidus'' Rathbun, 1896 in de Westerschelde (België) De Strandvlo 13(4): 120-121. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18820 details]</ref>.<P> | In België werd in 1981 één dood exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de Bayerfabriek te Antwerpen <ref name = Adema1991> </ref>. In oktober 1993 werd in de Schelde een eerste levend (mannelijk) exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de kerncentrale van Doel <ref name =3a>Van Damme, P.; Maes, J. (1993). De Blauwe Zwemkrab ''Callinectes sapidus'' Rathbun, 1896 in de Westerschelde (België) De Strandvlo 13(4): 120-121. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18820 details]</ref>.<P> | ||
Als eerste officiële waarneming in België geldt dus: oktober 1993 in Doel. | Als eerste officiële waarneming in België geldt dus: oktober 1993 in Doel. | ||
| Line 37: | Line 37: | ||
Voor de Belgische kust werd de soort gerapporteerd aan zowel de west- (Oostduinkerke) als de oostkust (Knokke-Heist). Kustvissers komen deze soort regelmatig tegen. In 2004 brachten ze verscheidene exemplaren naar het Oostendse aquarium en zelfs een levend wijfje met eitjes naar het Sea Life Center in Blankenberge <ref name = 4a> Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=78684 details] </ref>. In 2006 werden door garnalenvissers eveneens enkele wijfjes met eitjes gevangen <ref name = ICES2007>Kerckhof, F. (2007). National report Belgium, 2006, in: ICES (2007). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 21-23 March 2007 Dubrovnik, Croatia. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, 2007(ACME:05): pp. 44-48. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=208968 details]</ref>.<P> | Voor de Belgische kust werd de soort gerapporteerd aan zowel de west- (Oostduinkerke) als de oostkust (Knokke-Heist). Kustvissers komen deze soort regelmatig tegen. In 2004 brachten ze verscheidene exemplaren naar het Oostendse aquarium en zelfs een levend wijfje met eitjes naar het Sea Life Center in Blankenberge <ref name = 4a> Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=78684 details] </ref>. In 2006 werden door garnalenvissers eveneens enkele wijfjes met eitjes gevangen <ref name = ICES2007>Kerckhof, F. (2007). National report Belgium, 2006, in: ICES (2007). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 21-23 March 2007 Dubrovnik, Croatia. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, 2007(ACME:05): pp. 44-48. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=208968 details]</ref>.<P> | ||
| + | |||
De vele meldingen van deze soort voor onze kust doet sommige wetenschappers vermoeden dat de blauwe zwemkrab permanent voorkomt in sommige havens en/of riviermondingen <ref name = ICES2007> </ref><ref name = 5a>Kerckhof, F.; Haelters, J.; Gollasch, S. (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters Aquat. Invasions 2(3): 243-257. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=114365 details]</ref>. <P> | De vele meldingen van deze soort voor onze kust doet sommige wetenschappers vermoeden dat de blauwe zwemkrab permanent voorkomt in sommige havens en/of riviermondingen <ref name = ICES2007> </ref><ref name = 5a>Kerckhof, F.; Haelters, J.; Gollasch, S. (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters Aquat. Invasions 2(3): 243-257. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=114365 details]</ref>. <P> | ||
| − | Na 1993, werd de soort verscheidene malen gemeld aan de Zeeschelde <ref name = VDN>Van den Neucker T., Stevens M., Breine J. & Coeck J. (in voorbereiding). De blauwe zwemkrab blijft zeldzaam in de Zeeschelde. De Strandvlo xx:xx-xx.</ref>, ook nog in 2011 <ref>Waarnemingen afkomstig van Waarnemingen.be, een initiatief van Natuurpunt Studie vzw en de Stichting Natuurinformatie. Blauwe Zwemkrab - ''Callinectes sapidus''. [http://waarnemingen.be/soort/view/26995?from=1900-11-10&to=2011-11-10&prov=0&maand=0&os=0 online beschikbaar], geraadpleegd op 10-11-2011.</ref>. Men vermoedt dan ook dat in Zeeschelde, nabij Antwerpen, er zich een populatie gevestigd heeft <ref name = ICES2001>Kerckhof, F. (2001). National report for Belgium, in: ICES Advisory Committee on the Marine Environment (2001). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms, Barcelona, Spain 21–23 March 2001. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, CM 2001(ACME: 08): pp. 24-26. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=208978 details]</ref>. Deze populatie is mogelijk verbonden met de gevestigde populatie | + | |
| + | Na 1993, werd de soort verscheidene malen gemeld aan de Zeeschelde <ref name = VDN>Van den Neucker T., Stevens M., Breine J. & Coeck J. (in voorbereiding). De blauwe zwemkrab blijft zeldzaam in de Zeeschelde. De Strandvlo xx:xx-xx.</ref>, zo ook nog in 2011 <ref>Waarnemingen afkomstig van Waarnemingen.be, een initiatief van Natuurpunt Studie vzw en de Stichting Natuurinformatie. Blauwe Zwemkrab - ''Callinectes sapidus''. [http://waarnemingen.be/soort/view/26995?from=1900-11-10&to=2011-11-10&prov=0&maand=0&os=0 online beschikbaar], geraadpleegd op 10-11-2011.</ref>. Men vermoedt dan ook dat in Zeeschelde, nabij Antwerpen, er zich een populatie gevestigd heeft <ref name = ICES2001>Kerckhof, F. (2001). National report for Belgium, in: ICES Advisory Committee on the Marine Environment (2001). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms, Barcelona, Spain 21–23 March 2001. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, CM 2001(ACME: 08): pp. 24-26. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=208978 details]</ref>. Deze populatie is mogelijk verbonden met de gevestigde populatie in de Nederlandse Westerschelde <ref name = Nehring2011>Nehring, S. (2011). Invasion history and success of the American blue crab ''Callinectes sapidus'' in European and adjacent waters , in: Galil, B.S. et al. (Ed.) (2011). In the wrong place - alien marine crustaceans: Distribution, biology and impacts. Invading Nature - Springer Series in Invasion Ecology, 6: pp. 607-624. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=205538 details]</ref>. | ||
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 46: | Line 48: | ||
De laatste decennia is de blauwe zwemkrab succesvol geïntroduceerd op verschillende plaatsen in Europa en Azië, soms per ongeluk en soms opzettelijk. <P> | De laatste decennia is de blauwe zwemkrab succesvol geïntroduceerd op verschillende plaatsen in Europa en Azië, soms per ongeluk en soms opzettelijk. <P> | ||
| − | De eerste Europese melding dateert van 1900 <ref name = 6a>Bouvier, E.L. (1901). Sur un ''Callinectes sapidus'' M. Rathbun trouvé à Rochefort Bulletin du Muséum d'histoire naturelle 7: 16-17. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121061 details]</ref> | + | De eerste Europese melding dateert van 1900 <ref name = 6a>Bouvier, E.L. (1901). Sur un ''Callinectes sapidus'' M. Rathbun trouvé à Rochefort Bulletin du Muséum d'histoire naturelle 7: 16-17. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121061 details]</ref>, toen een mannelijk exemplaar werd gevonden in de haven van Rochefort (zuidwesten van Frankrijk). De volgende waarneming in Frankrijk liet echter 60 jaar op zich wachten, tot een pladijsvisser op 16 september 1960 de soort bovenhaalde uit het Gironde-estuarium nabij Bordeaux <ref name = Holthuis1969>Holthuis, L.B. (1969). Enkele interessante Nederlandse Crustacea. Bijdragen tot de faunistiek van Nederland I Zoologische Bijdragen 11: 34-48, pl. I. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=207599 details]</ref>. Meer recent werd de blauwe zwemkrab vooral in en rond de Seine (Noord-Frankrijk) waargenomen. De lage aantallen langs de Franse kusten doen vermoeden dat hier geen gevestigde populatie voorkomt <ref name = Nehring2011> </ref>. <P> |
| − | In Nederland werd de soort voor het eerst waargenomen in 1932, en tot aan 1989 waren er 22 meldingen van deze krab bekend in Nederland, vooral uit de Westerschelde en de Waddenzee <ref name = Adema1991> </ref> | + | In Nederland werd de soort voor het eerst waargenomen in 1932, en tot aan 1989 waren er 22 meldingen van deze krab bekend in Nederland, vooral uit de Westerschelde en de Waddenzee <ref name = Adema1991> </ref>. In de Amsterdamse en Rotterdamse havens worden er sinds 1995 elk jaar exemplaren aangetroffen. De eerste waarneming uit de Oosterschelde dateert van 2002 <ref name = Nehring2011> </ref>.<P> |
| − | De blauwe zwemkrab werd eveneens aangetroffen in Denemarken (de Sont bij Kopenhagen), Duitsland ( | + | De blauwe zwemkrab werd eveneens aangetroffen in Denemarken (de Sont bij Kopenhagen), Duitsland (het Elbe-estuarium), Spanje (het Guadalquivir-estuarium) en Engeland (de Theems) <ref name = Adema1991> </ref><ref name = Nehring2011> </ref>. <P> |
| − | Deze krabbensoort heeft ook zich permanent gevestigd in diverse landen rond de Middellandse Zee. Vooral in | + | Deze krabbensoort heeft ook zich permanent gevestigd in diverse landen rond de Middellandse Zee. Vooral in het oostelijk deel van de Middellandse Zee was de komst van deze krab nogal overdonderend. In Griekenland kon de blauwe zwemkrab zich tijdens de jaren 1930 vestigen, waarna hij snel uitgroeide tot een populaire soort op de plaatselijke markt. Tijdens de jaren 1960 leidde overbevissing samen met vervuiling tot het ineenstorten van de populatie. Anno 2011 bestaat er nog steeds een gedecimeerde populatie langs de oostelijke kusten van Griekenland <ref name = Nehring2011> </ref> en in de Adriatische Zee <ref name = Dulcic2011>Dulcic, J.; Tutman, P.; Matic-Skoko, S.; Glamuzina, B. (2011). Six years from first record to population establishment: The case of the blue crab, ''Callinectes sapidus'' Rathbun, 1896 (Brachyura, Portunidae) in the Neretva river delta (South-eastern Adriatic Sea, Croatia) Crustaceana 84(10): 1211-1220. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=208815 details]</ref>.<P> |
| + | |||
Het patroon in de West-Europese waarnemingen stemt overeen met dat in Amerikaanse wateren: in beide gebieden verblijft de soort tijdens de zomer in brak water, om zich dan in de winter richting zee te verplaatsen en zich te gaan voortplanten in dieper en zouter water. | Het patroon in de West-Europese waarnemingen stemt overeen met dat in Amerikaanse wateren: in beide gebieden verblijft de soort tijdens de zomer in brak water, om zich dan in de winter richting zee te verplaatsen en zich te gaan voortplanten in dieper en zouter water. | ||
<P> | <P> | ||
| Line 57: | Line 60: | ||
===<span style="color:#00787A">Wijze van introductie</span>=== | ===<span style="color:#00787A">Wijze van introductie</span>=== | ||
| − | Het is onbekend op welke wijze de blauwe zwemkrab in Europa geïntroduceerd werd. Men veronderstelt dat verscheidene onafhankelijke introducties – al dan niet op de zelfde wijze – hebben plaatsgevonden <ref name = Nehring2011> </ref> | + | Het is onbekend op welke wijze de blauwe zwemkrab in Europa geïntroduceerd werd. Men veronderstelt dat verscheidene onafhankelijke introducties – al dan niet op de zelfde wijze – hebben plaatsgevonden <ref name = Nehring2011> </ref>.<P> |
| − | De oorspronkelijke introductie in Frankrijk heeft waarschijnlijk plaatsgevonden door scheepvaart. Mogelijk hebben exemplaren de reis uit Amerika overleefd in een reddingssloep, of in een natte hoek op het schip. Recentere introducties kunnen plaats hebben gevonden via larven die in het ballastwater van schepen verzeild raakten <ref name = Nehring2011> </ref> | + | De oorspronkelijke introductie in Frankrijk heeft waarschijnlijk plaatsgevonden door scheepvaart. Mogelijk hebben exemplaren de reis uit Amerika overleefd in een reddingssloep, of in een natte hoek op het schip. Recentere introducties kunnen plaats hebben gevonden via larven die in het ballastwater van schepen verzeild raakten <ref name = Nehring2011> </ref>. |
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 65: | Line 68: | ||
===<span style="color:#00787A">Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien</span>=== | ===<span style="color:#00787A">Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien</span>=== | ||
| − | De blauwe zwemkrab is goed bestand tegen schommelende temperaturen en kan overleven in een brede waaier van zoutgehaltes. Eerder werd de soort al gevonden in water met temperaturen van amper 3 °C tot zelfs 35 °C en in vrijwel zoet tot extreem zout water (met een zoutgehalte van 48 PSU) <ref name = 2a> </ref> | + | De blauwe zwemkrab is goed bestand tegen schommelende temperaturen en kan overleven in een brede waaier van zoutgehaltes. Eerder werd de soort al gevonden in water met temperaturen van amper 3 °C tot zelfs 35 °C en in vrijwel zoet tot extreem zout water (met een zoutgehalte van 48 PSU) <ref name = 2a> </ref>. De blauwe zwemkrab kan vervellen en zich voortplanten in water met een temperatuur tussen 15 en 30 °C.<P> |
| − | Daarenboven zijn het opportunistische alleseters, zodat ze in verschillende habitattypes kunnen overleven. Ze eten vooral schelpdieren, vis, vlokreeften, andere krabben, wormen, stekelhuidigen, organisch afval, algen, vaatplanten en zelfs insecten. De soort kent in zijn prille ontwikkeling vele planktonische larvale stadia. Deze larven kunnen zich makkelijk over grote afstanden verspreiden door simpelweg mee te liften op de zeestromingen of als verstekeling in ballastwater van schepen. Meer dan waarschijnlijk beletten de lage wintertemperaturen bij ons een explosieve toename van deze soort... Toch blijft de blauwe zwemkrab een heel vruchtbaar dier: één wijfje kan – onder gunstige omstandigheden – namelijk tot twee miljoen eitjes per broedsel produceren <ref name = 2a> </ref> | + | Daarenboven zijn het opportunistische alleseters, zodat ze in verschillende habitattypes kunnen overleven. Ze eten vooral schelpdieren, vis, vlokreeften, andere krabben, wormen, stekelhuidigen, organisch afval, algen, vaatplanten en zelfs insecten. De soort kent in zijn prille ontwikkeling vele planktonische larvale stadia. Deze larven kunnen zich makkelijk over grote afstanden verspreiden door simpelweg mee te liften op de zeestromingen of als verstekeling in ballastwater van schepen. Meer dan waarschijnlijk beletten de lage wintertemperaturen bij ons een explosieve toename van deze soort... Toch blijft de blauwe zwemkrab een heel vruchtbaar dier: één wijfje kan – onder gunstige omstandigheden – namelijk tot twee miljoen eitjes per broedsel produceren <ref name = 2a> </ref>. |
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 73: | Line 76: | ||
===<span style="color:#00787A">Factoren die de verspreiding beïnvloeden</span>=== | ===<span style="color:#00787A">Factoren die de verspreiding beïnvloeden</span>=== | ||
| − | De veronderstelling dat de blauwe zwemkrab zich | + | De veronderstelling dat de blauwe zwemkrab zich in ons studiegebied blijvend heeft gevestigd staat ter discussie. Enerzijds wordt gesuggereerd dat alleen in industrieel koelwater met voldoende hoge temperatuur een stabiele populatie kan worden opgebouwd. Ter hoogte van Doel (België), waar de Schelde wordt opgewarmd door het koelwater van de kerncentrale, is aan deze basisvoorwaarde voldaan. Of het zeewater van de Noordzee echter voldoende warm is voor de ontwikkeling van jonge larven is een open vraag <ref name = 2a> </ref>. |
| − | De groei van krabben is doorgaans sterk afhankelijk van de watertemperatuur en de voedselkwaliteit en -beschikbaarheid. De blauwe zwemkrab heeft in onze streken wellicht het meeste last van de lage watertemperatuur in de winter, waardoor het waarschijnlijk veel moeite kost om zich permanent in de zuidelijke Noordzee te vestigen. Temperaturen lager dan 10 °C belemmeren de ontwikkeling van de geslachtsorganen (gonaden) en verlagen bovendien drastisch de groeisnelheid van de blauwe zwemkrab. Fysiologisch gezien kan de blauwe zwemkrab dan ook enkel groeien bij temperaturen hoger dan 15 °C <ref name = 2a> </ref> | + | |
| − | De blauwe zwemkrab is een heel mobiel dier. De omvorming van het achterste paar poten tot ‘peddelachtige’ structuren, zorgen ervoor dat het een goede, actieve zwemmer is. Zo is deze krabbensoort in staat om een afstand van 140 meter te overbruggen in één uur tijd, wat betekent dat | + | Het is opmerkelijk dat er voorlopig nog geen melding gemaakt werd van waarnemingen van jonge dieren <ref name = 2a> </ref>. Dit heeft mogelijk te maken met het verlaagde zoutgehalte in de Zeeschelde. Larven van deze soort zouden immers enkel kunnen opgroeien in water met zoutgehaltes boven de 22 PSU <ref name = Dulcic2011> </ref>. Ter vergelijking, het zoutgehalte van het zeewater is de Noordzee bedraagt ongeveer 35 PSU. De wijfjes zouden zich dan net voordat de eieren uitkomen naar zouter water begeven <ref name = Dulcic2011> </ref>.<P> |
| + | |||
| + | De groei van krabben is doorgaans sterk afhankelijk van de watertemperatuur en de voedselkwaliteit en -beschikbaarheid. De blauwe zwemkrab heeft in onze streken wellicht het meeste last van de lage watertemperatuur in de winter, waardoor het waarschijnlijk veel moeite kost om zich permanent in de zuidelijke Noordzee te vestigen. Temperaturen lager dan 10 °C belemmeren de ontwikkeling van de geslachtsorganen (gonaden) en verlagen bovendien drastisch de groeisnelheid van de blauwe zwemkrab. Fysiologisch gezien kan de blauwe zwemkrab dan ook enkel groeien bij temperaturen hoger dan 15 °C <ref name = 2a> </ref>.<P> | ||
| + | |||
| + | De blauwe zwemkrab is een heel mobiel dier. De omvorming van het achterste paar poten tot ‘peddelachtige’ structuren, zorgen ervoor dat het een goede, actieve zwemmer is. Zo is deze krabbensoort in staat om een afstand van 140 meter te overbruggen in één uur tijd, wat betekent dat exemplaren van deze soort zich razendsnel in een nieuw gebied kunnen verspreiden. Daarnaast kunnen ook de planktonische larven - door passief mee te drijven op de zeestromingen – zich vele kilometers van hun geboortegebied verplaatsen en ook verspreiding via ballastwater in schepen komt voor <ref name = 2a> </ref><ref name = 8a>ICES Advisory Committee on the Marine Environment (2006). Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 16-17 March 2006 Oostende, Belgium. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, CM 2006(ACME:05). ICES: Copenhagen. 330 pp. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=111237 details]</ref>. | ||
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 83: | Line 90: | ||
Krabben hebben de eigenschap de aantallen van andere soorten binnenin hun leefgebied te controleren. Dit is vooral het geval voor jonge schelp-, mossel- en oesterpopulaties. Wanneer het krabbenbestand explosief toeneemt, kan dit leiden tot sterke verschuivingen in een ecosysteem, wat dan op zijn beurt een negatieve impact heeft op belangrijke visserijsoorten. Voorlopig is een dergelijk ecosysteemeffect als gevolg van de blauwe zwemkrab in onze wateren nog niet waargenomen, waarschijnlijk omdat hun aantallen in onze streken relatief laag zijn.<P> | Krabben hebben de eigenschap de aantallen van andere soorten binnenin hun leefgebied te controleren. Dit is vooral het geval voor jonge schelp-, mossel- en oesterpopulaties. Wanneer het krabbenbestand explosief toeneemt, kan dit leiden tot sterke verschuivingen in een ecosysteem, wat dan op zijn beurt een negatieve impact heeft op belangrijke visserijsoorten. Voorlopig is een dergelijk ecosysteemeffect als gevolg van de blauwe zwemkrab in onze wateren nog niet waargenomen, waarschijnlijk omdat hun aantallen in onze streken relatief laag zijn.<P> | ||
| − | Ook in andere streken waar de blauwe zwemkrab niet-inheems voorkomt – zelfs in het Middellandse Zeegebied waar de soort reeds decennia permanent gevestigd is – werden er nog geen effecten van deze krab op het ecosysteem vastgesteld. Mogelijk heeft dit te maken met een gebrek aan onderzoek <ref name = Nehring2011> </ref> | + | Ook in andere streken waar de blauwe zwemkrab niet-inheems voorkomt – zelfs in het Middellandse Zeegebied waar de soort reeds decennia permanent gevestigd is – werden er nog geen effecten van deze krab op het ecosysteem vastgesteld. Mogelijk heeft dit te maken met een gebrek aan onderzoek <ref name = Nehring2011> </ref>.<P> |
| − | Omdat de blauwe zwemkrab gegeten kan worden, is de commerciële exploitatie een logische stap wanneer de populaties te groot zouden worden. Deze maatregel bleek reeds succesvol in Griekenland, waar de visserij de populatie decimeerde <ref name = Nehring2011> </ref> | + | Omdat de blauwe zwemkrab gegeten kan worden, is de commerciële exploitatie een logische stap wanneer de populaties te groot zouden worden. Deze maatregel bleek reeds succesvol in Griekenland, waar de visserij de populatie decimeerde <ref name = Nehring2011> </ref>. Hiernaast brengt de krab ook economische schade toe aan de visserij. De blauwe zwemkrab beschadigt immers de netten en de vissen erin verstrikt raken <ref name = Dulcic2011> </ref>. Ook kan de krab mogelijk tot volksgezondheidsproblemen leiden, omdat de krab een potentiële drager is van de Vibrio cholerae bacterie die verantwoordelijk is voor cholera-epidemies <ref name = Nehring2011> </ref>. |
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 90: | Line 97: | ||
===<span style="color:#00787A">Specifieke kenmerken</span>=== | ===<span style="color:#00787A">Specifieke kenmerken</span>=== | ||
| − | De wetenschappelijke naam van de blauwe zwemkrab | + | De wetenschappelijke naam van de blauwe zwemkrab ''Callinectes sapidus'' is eigenlijk een samentrekking van een Grieks en een Latijns woord. “Callinectes” komt uit het Grieks en betekent "mooie zwemmer" en “sapidus” is afkomstig uit het Latijn en betekent "smakelijk".<P> |
| − | De krab is gemakkelijk herkenbaar aan de typische blauwe kleur van de looppoten, de oranje-blauwe kleur van de scharen en de grote, laterale stekels. Het rugschild of carapax kan in doorsnede maximaal 22,3 centimeter worden bij de mannetjes en 17,5 centimeter bij de vrouwtjes <ref name = 2a> </ref> | + | De krab is gemakkelijk herkenbaar aan de typische blauwe kleur van de looppoten, de oranje-blauwe kleur van de scharen en de grote, laterale stekels. Het rugschild of carapax kan in doorsnede maximaal 22,3 centimeter worden bij de mannetjes en 17,5 centimeter bij de vrouwtjes <ref name = 2a> </ref>. |
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
| Line 100: | Line 107: | ||
====<span style="color:#00787A">''Eten en gegeten worden''</span>==== | ====<span style="color:#00787A">''Eten en gegeten worden''</span>==== | ||
| − | In Amerika is de soort van groot commercieel belang <ref name = 9a>Rappé, G. (1985). Vestigt de blauwe zwemkrab, ''Callinectes sapidus'' zich blijvend in de Zuidelijke Noordzee? De Strandvlo 5(1): 8-11. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18185 details]</ref> | + | In Amerika is de soort van groot commercieel belang <ref name = 9a>Rappé, G. (1985). Vestigt de blauwe zwemkrab, ''Callinectes sapidus'' zich blijvend in de Zuidelijke Noordzee? De Strandvlo 5(1): 8-11. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18185 details]</ref>. Het is de meest gegeerde krabbensoort aan de oostkust van de Verenigde Staten, met een nationale jaaromzet tot 35 000 ton. Vooral de zachte, pas vervelde exemplaren zijn erg in trek omdat deze in hun geheel kunnen gegeten worden, waarbij men dan spreekt van “soft shell crabs” <ref name = 2a> </ref>. Ook exemplaren die op het punt staan te vervellen zijn in trek, omdat deze “peeler crabs” makkelijk gepeld kunnen worden <ref name = Dulcic2011> </ref>. |
Op Europese stranden werden ook al resten gevonden van gekookte individuen, maar hier gaat het dan om kombuisafval afkomstig van schepen. | Op Europese stranden werden ook al resten gevonden van gekookte individuen, maar hier gaat het dan om kombuisafval afkomstig van schepen. | ||
| + | <P> | ||
| + | <BR> | ||
| + | <P> | ||
| + | ===<span style="color:#00787A">Hoe verwijzen naar deze pagina?</span>=== | ||
| + | {{Kader5| | ||
| + | SoortnaamNL=Blauwe zwemkrab | | ||
| + | SoortnaamLt=Callinectes sapidus| | ||
| + | Naamlector=Cédric d'Udekem d'Acoz| | ||
| + | refid=210388| | ||
| + | }} | ||
<P> | <P> | ||
<BR> | <BR> | ||
Latest revision as of 11:10, 26 January 2012
Warning: Deze pagina wordt niet langer bijgewerkt. Meer recente info is te vinden op http://www.vliz.be/niet-inheemse-soorten
|
Blauwe zwemkrab
De blauwe zwemkrab Callinectes sapidus is een krabbensoort die van nature voorkomt langs de Atlantische kust van Amerika. Het is een bewoner van ondiepe riviermondingen, waarbij de wijfjes enkel naar zee trekken om hun eitjes te leggen. Na het uitkomen van de eitjes migreren de jonge krabben vervolgens naar estuaria. In België werd in 1981 één dood exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van een fabriek te Antwerpen en in 1993 werd in de Zeeschelde een eerste levend exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de kerncentrale van Doel. Meer dan waarschijnlijk beletten de lage wintertemperaturen bij ons een explosieve toename van deze soort...
 |
Wetenschappelijke naam
Callinectes sapidus Rathbun, 1896
Oorspronkelijke verspreiding
De blauwe zwemkrab Callinectes sapidus is een krabbensoort die van nature voorkomt langs de Atlantische kusten van Amerika, namelijk van Nova Scotia in het noorden tot aan Uruguay in het zuiden [1][2]. De volwassen blauwe zwemkrab is een bewoner van ondiepe wateren in riviermondingen en estuaria, en kan voorkomen tot op een diepte van 35 meter. Na paring trekken de wijfjes naar zee om eieren te leggen en de jonge krabben migreren vervolgens vanuit zee naar het estuarium [2].
Eerste waarneming in België
De eerste melding van de blauwe zwemkrab in het studiegebied dateert van 1950, toen er 2 gekookte exemplaren in de Nederlandse Westerschelde nabij Vlissingen werden aangetroffen. Daar het waarschijnlijk exemplaren waren die vanop schepen overboord gegooid werden, gaat het hier nog niet om een waarneming [3]. Deze kwam er op 4 september 1973 toen er nabij Terneuzen (eveneens in de Westerschelde) een levend mannetje werd waargenomen [4].In België werd in 1981 één dood exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de Bayerfabriek te Antwerpen [4]. In oktober 1993 werd in de Schelde een eerste levend (mannelijk) exemplaar aangetroffen in het koelwatersysteem van de kerncentrale van Doel [5].
Als eerste officiële waarneming in België geldt dus: oktober 1993 in Doel.
Verspreiding in België
Voor de Belgische kust werd de soort gerapporteerd aan zowel de west- (Oostduinkerke) als de oostkust (Knokke-Heist). Kustvissers komen deze soort regelmatig tegen. In 2004 brachten ze verscheidene exemplaren naar het Oostendse aquarium en zelfs een levend wijfje met eitjes naar het Sea Life Center in Blankenberge [6]. In 2006 werden door garnalenvissers eveneens enkele wijfjes met eitjes gevangen [7].De vele meldingen van deze soort voor onze kust doet sommige wetenschappers vermoeden dat de blauwe zwemkrab permanent voorkomt in sommige havens en/of riviermondingen [7][8].
Na 1993, werd de soort verscheidene malen gemeld aan de Zeeschelde [9], zo ook nog in 2011 [10]. Men vermoedt dan ook dat in Zeeschelde, nabij Antwerpen, er zich een populatie gevestigd heeft [11]. Deze populatie is mogelijk verbonden met de gevestigde populatie in de Nederlandse Westerschelde [12].
Verspreiding in onze buurlanden
De laatste decennia is de blauwe zwemkrab succesvol geïntroduceerd op verschillende plaatsen in Europa en Azië, soms per ongeluk en soms opzettelijk.De eerste Europese melding dateert van 1900 [13], toen een mannelijk exemplaar werd gevonden in de haven van Rochefort (zuidwesten van Frankrijk). De volgende waarneming in Frankrijk liet echter 60 jaar op zich wachten, tot een pladijsvisser op 16 september 1960 de soort bovenhaalde uit het Gironde-estuarium nabij Bordeaux [14]. Meer recent werd de blauwe zwemkrab vooral in en rond de Seine (Noord-Frankrijk) waargenomen. De lage aantallen langs de Franse kusten doen vermoeden dat hier geen gevestigde populatie voorkomt [12].
In Nederland werd de soort voor het eerst waargenomen in 1932, en tot aan 1989 waren er 22 meldingen van deze krab bekend in Nederland, vooral uit de Westerschelde en de Waddenzee [4]. In de Amsterdamse en Rotterdamse havens worden er sinds 1995 elk jaar exemplaren aangetroffen. De eerste waarneming uit de Oosterschelde dateert van 2002 [12].
De blauwe zwemkrab werd eveneens aangetroffen in Denemarken (de Sont bij Kopenhagen), Duitsland (het Elbe-estuarium), Spanje (het Guadalquivir-estuarium) en Engeland (de Theems) [4][12].
Deze krabbensoort heeft ook zich permanent gevestigd in diverse landen rond de Middellandse Zee. Vooral in het oostelijk deel van de Middellandse Zee was de komst van deze krab nogal overdonderend. In Griekenland kon de blauwe zwemkrab zich tijdens de jaren 1930 vestigen, waarna hij snel uitgroeide tot een populaire soort op de plaatselijke markt. Tijdens de jaren 1960 leidde overbevissing samen met vervuiling tot het ineenstorten van de populatie. Anno 2011 bestaat er nog steeds een gedecimeerde populatie langs de oostelijke kusten van Griekenland [12] en in de Adriatische Zee [15].
Het patroon in de West-Europese waarnemingen stemt overeen met dat in Amerikaanse wateren: in beide gebieden verblijft de soort tijdens de zomer in brak water, om zich dan in de winter richting zee te verplaatsen en zich te gaan voortplanten in dieper en zouter water.
Wijze van introductie
Het is onbekend op welke wijze de blauwe zwemkrab in Europa geïntroduceerd werd. Men veronderstelt dat verscheidene onafhankelijke introducties – al dan niet op de zelfde wijze – hebben plaatsgevonden [12].De oorspronkelijke introductie in Frankrijk heeft waarschijnlijk plaatsgevonden door scheepvaart. Mogelijk hebben exemplaren de reis uit Amerika overleefd in een reddingssloep, of in een natte hoek op het schip. Recentere introducties kunnen plaats hebben gevonden via larven die in het ballastwater van schepen verzeild raakten [12].
Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien
De blauwe zwemkrab is goed bestand tegen schommelende temperaturen en kan overleven in een brede waaier van zoutgehaltes. Eerder werd de soort al gevonden in water met temperaturen van amper 3 °C tot zelfs 35 °C en in vrijwel zoet tot extreem zout water (met een zoutgehalte van 48 PSU) [2]. De blauwe zwemkrab kan vervellen en zich voortplanten in water met een temperatuur tussen 15 en 30 °C.Daarenboven zijn het opportunistische alleseters, zodat ze in verschillende habitattypes kunnen overleven. Ze eten vooral schelpdieren, vis, vlokreeften, andere krabben, wormen, stekelhuidigen, organisch afval, algen, vaatplanten en zelfs insecten. De soort kent in zijn prille ontwikkeling vele planktonische larvale stadia. Deze larven kunnen zich makkelijk over grote afstanden verspreiden door simpelweg mee te liften op de zeestromingen of als verstekeling in ballastwater van schepen. Meer dan waarschijnlijk beletten de lage wintertemperaturen bij ons een explosieve toename van deze soort... Toch blijft de blauwe zwemkrab een heel vruchtbaar dier: één wijfje kan – onder gunstige omstandigheden – namelijk tot twee miljoen eitjes per broedsel produceren [2].
Factoren die de verspreiding beïnvloeden
De veronderstelling dat de blauwe zwemkrab zich in ons studiegebied blijvend heeft gevestigd staat ter discussie. Enerzijds wordt gesuggereerd dat alleen in industrieel koelwater met voldoende hoge temperatuur een stabiele populatie kan worden opgebouwd. Ter hoogte van Doel (België), waar de Schelde wordt opgewarmd door het koelwater van de kerncentrale, is aan deze basisvoorwaarde voldaan. Of het zeewater van de Noordzee echter voldoende warm is voor de ontwikkeling van jonge larven is een open vraag [2].
Het is opmerkelijk dat er voorlopig nog geen melding gemaakt werd van waarnemingen van jonge dieren [2]. Dit heeft mogelijk te maken met het verlaagde zoutgehalte in de Zeeschelde. Larven van deze soort zouden immers enkel kunnen opgroeien in water met zoutgehaltes boven de 22 PSU [15]. Ter vergelijking, het zoutgehalte van het zeewater is de Noordzee bedraagt ongeveer 35 PSU. De wijfjes zouden zich dan net voordat de eieren uitkomen naar zouter water begeven [15].De groei van krabben is doorgaans sterk afhankelijk van de watertemperatuur en de voedselkwaliteit en -beschikbaarheid. De blauwe zwemkrab heeft in onze streken wellicht het meeste last van de lage watertemperatuur in de winter, waardoor het waarschijnlijk veel moeite kost om zich permanent in de zuidelijke Noordzee te vestigen. Temperaturen lager dan 10 °C belemmeren de ontwikkeling van de geslachtsorganen (gonaden) en verlagen bovendien drastisch de groeisnelheid van de blauwe zwemkrab. Fysiologisch gezien kan de blauwe zwemkrab dan ook enkel groeien bij temperaturen hoger dan 15 °C [2].
De blauwe zwemkrab is een heel mobiel dier. De omvorming van het achterste paar poten tot ‘peddelachtige’ structuren, zorgen ervoor dat het een goede, actieve zwemmer is. Zo is deze krabbensoort in staat om een afstand van 140 meter te overbruggen in één uur tijd, wat betekent dat exemplaren van deze soort zich razendsnel in een nieuw gebied kunnen verspreiden. Daarnaast kunnen ook de planktonische larven - door passief mee te drijven op de zeestromingen – zich vele kilometers van hun geboortegebied verplaatsen en ook verspreiding via ballastwater in schepen komt voor [2][16].
Effecten of potentiële effecten en maatregelen
Krabben hebben de eigenschap de aantallen van andere soorten binnenin hun leefgebied te controleren. Dit is vooral het geval voor jonge schelp-, mossel- en oesterpopulaties. Wanneer het krabbenbestand explosief toeneemt, kan dit leiden tot sterke verschuivingen in een ecosysteem, wat dan op zijn beurt een negatieve impact heeft op belangrijke visserijsoorten. Voorlopig is een dergelijk ecosysteemeffect als gevolg van de blauwe zwemkrab in onze wateren nog niet waargenomen, waarschijnlijk omdat hun aantallen in onze streken relatief laag zijn.Ook in andere streken waar de blauwe zwemkrab niet-inheems voorkomt – zelfs in het Middellandse Zeegebied waar de soort reeds decennia permanent gevestigd is – werden er nog geen effecten van deze krab op het ecosysteem vastgesteld. Mogelijk heeft dit te maken met een gebrek aan onderzoek [12].
Omdat de blauwe zwemkrab gegeten kan worden, is de commerciële exploitatie een logische stap wanneer de populaties te groot zouden worden. Deze maatregel bleek reeds succesvol in Griekenland, waar de visserij de populatie decimeerde [12]. Hiernaast brengt de krab ook economische schade toe aan de visserij. De blauwe zwemkrab beschadigt immers de netten en de vissen erin verstrikt raken [15]. Ook kan de krab mogelijk tot volksgezondheidsproblemen leiden, omdat de krab een potentiële drager is van de Vibrio cholerae bacterie die verantwoordelijk is voor cholera-epidemies [12].
Specifieke kenmerken
De wetenschappelijke naam van de blauwe zwemkrab Callinectes sapidus is eigenlijk een samentrekking van een Grieks en een Latijns woord. “Callinectes” komt uit het Grieks en betekent "mooie zwemmer" en “sapidus” is afkomstig uit het Latijn en betekent "smakelijk".De krab is gemakkelijk herkenbaar aan de typische blauwe kleur van de looppoten, de oranje-blauwe kleur van de scharen en de grote, laterale stekels. Het rugschild of carapax kan in doorsnede maximaal 22,3 centimeter worden bij de mannetjes en 17,5 centimeter bij de vrouwtjes [2].
Weetjes
Eten en gegeten worden
In Amerika is de soort van groot commercieel belang [17]. Het is de meest gegeerde krabbensoort aan de oostkust van de Verenigde Staten, met een nationale jaaromzet tot 35 000 ton. Vooral de zachte, pas vervelde exemplaren zijn erg in trek omdat deze in hun geheel kunnen gegeten worden, waarbij men dan spreekt van “soft shell crabs” [2]. Ook exemplaren die op het punt staan te vervellen zijn in trek, omdat deze “peeler crabs” makkelijk gepeld kunnen worden [15]. Op Europese stranden werden ook al resten gevonden van gekookte individuen, maar hier gaat het dan om kombuisafval afkomstig van schepen.
Hoe verwijzen naar deze pagina?
VLIZ Alien Species Consortium (2011). Blauwe zwemkrab – Callinectes sapidus. Niet-inheemse soorten van het Belgisch deel van de Noordzee en aanpalende estuaria. Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). Geraadpleegd op 24-11-2024. Beschikbaar op
http://www.vliz.be/wiki/Lijst_niet-inheemse_soorten_Belgisch_deel_Noordzee_en_aanpalende_estuaria
Lector: Cédric d'Udekem d'Acoz
VLIZ Alien Species Consortium: http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=project&proid=2170
Deze fiche (versie 2011) is ook als pdf beschikbaar op http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=210388
Geraadpleegde bronnen
- ↑ Christiansen, M.E. (1969). Crustacea Decapoda Brachyura. Marine invertebrates of Scandinavia, 2. Universitetsforlaget: Oslo. 143 pp. details
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 Adema, J.P.H.M. (1984). De Blauwe zwemkrab, Callinectes sapidus Rathbun, 1896, in: [S.a.] Vita Marina Zeebiol. Doc. Geleedpotigen. Vita Marina Zeebiologische Documentatie: zeebiologie, zeeaquariologie, malacologie, : pp. 67-70. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "2a" defined multiple times with different content - ↑ den Hartog, C.; Holthuis, L.B. (1951). De Noord-Amerikaanse "Blue Crab" in Nederland De Levende Natuur 54: 121-125. details
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Adema, J.P.H.M. (1991). De krabben van Nederland en Belgie (Crustacea, Decapoda, Brachyura). Nationaal Natuurhistorisch Museum: Leiden. ISBN 90-73239-02-8. 244 pp. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Adema1991" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Adema1991" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Adema1991" defined multiple times with different content - ↑ Van Damme, P.; Maes, J. (1993). De Blauwe Zwemkrab Callinectes sapidus Rathbun, 1896 in de Westerschelde (België) De Strandvlo 13(4): 120-121. details
- ↑ Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. details
- ↑ 7.0 7.1 Kerckhof, F. (2007). National report Belgium, 2006, in: ICES (2007). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 21-23 March 2007 Dubrovnik, Croatia. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, 2007(ACME:05): pp. 44-48. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "ICES2007" defined multiple times with different content - ↑ Kerckhof, F.; Haelters, J.; Gollasch, S. (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters Aquat. Invasions 2(3): 243-257. details
- ↑ Van den Neucker T., Stevens M., Breine J. & Coeck J. (in voorbereiding). De blauwe zwemkrab blijft zeldzaam in de Zeeschelde. De Strandvlo xx:xx-xx.
- ↑ Waarnemingen afkomstig van Waarnemingen.be, een initiatief van Natuurpunt Studie vzw en de Stichting Natuurinformatie. Blauwe Zwemkrab - Callinectes sapidus. online beschikbaar, geraadpleegd op 10-11-2011.
- ↑ Kerckhof, F. (2001). National report for Belgium, in: ICES Advisory Committee on the Marine Environment (2001). Report of the Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms, Barcelona, Spain 21–23 March 2001. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, CM 2001(ACME: 08): pp. 24-26. details
- ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 12.7 12.8 12.9 Nehring, S. (2011). Invasion history and success of the American blue crab Callinectes sapidus in European and adjacent waters , in: Galil, B.S. et al. (Ed.) (2011). In the wrong place - alien marine crustaceans: Distribution, biology and impacts. Invading Nature - Springer Series in Invasion Ecology, 6: pp. 607-624. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Nehring2011" defined multiple times with different content - ↑ Bouvier, E.L. (1901). Sur un Callinectes sapidus M. Rathbun trouvé à Rochefort Bulletin du Muséum d'histoire naturelle 7: 16-17. details
- ↑ Holthuis, L.B. (1969). Enkele interessante Nederlandse Crustacea. Bijdragen tot de faunistiek van Nederland I Zoologische Bijdragen 11: 34-48, pl. I. details
- ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 Dulcic, J.; Tutman, P.; Matic-Skoko, S.; Glamuzina, B. (2011). Six years from first record to population establishment: The case of the blue crab, Callinectes sapidus Rathbun, 1896 (Brachyura, Portunidae) in the Neretva river delta (South-eastern Adriatic Sea, Croatia) Crustaceana 84(10): 1211-1220. details Cite error: Invalid
<ref>tag; name "Dulcic2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Dulcic2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Dulcic2011" defined multiple times with different content Cite error: Invalid<ref>tag; name "Dulcic2011" defined multiple times with different content - ↑ ICES Advisory Committee on the Marine Environment (2006). Working Group on Introductions and Transfers of Marine Organisms (WGITMO) 16-17 March 2006 Oostende, Belgium. C.M. - International Council for the Exploration of the Sea, CM 2006(ACME:05). ICES: Copenhagen. 330 pp. details
- ↑ Rappé, G. (1985). Vestigt de blauwe zwemkrab, Callinectes sapidus zich blijvend in de Zuidelijke Noordzee? De Strandvlo 5(1): 8-11. details
