Difference between revisions of "Paalwormen"

From Coastal Wiki
Jump to: navigation, search
(→‎<span style="color:#00787A">Verspreiding in België</span>: +ref +ref +ref +ref +ref)
(→‎<span style="color:#00787A">Verspreiding in België</span>)
Line 39: Line 39:
  
 
Vandaag de dag worden zowel de paalworm ''Teredo navalis'' als de scheepsworm ''Psiloteredo megotara'' nog regelmatig waargenomen in drijfhout en scheepswrakken <ref name = 8a> </ref>[8]. Zo werd bijvoorbeeld op 15 januari 2005 op het Oostendse strand (ter hoogte van de site Halve Maan) een blok hout gevonden met daarin een groot aantal nog levende paalwormen ''Teredo navalis'' <ref name = 9a>Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=78684 details]</ref>[9]. Interessant om weten is dat ook het hout van het in 2008 afgebroken oosterstaketsel van Oostende op meerdere plaatsen infecties met paalwormen bevatte <ref name = 10a>Kerckhof, F. (2008). Cis de strandjutter: Paalwormen of de “mieter” van de zee De Grote Rede 21: 17. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121519 details]</ref>[10].<P>
 
Vandaag de dag worden zowel de paalworm ''Teredo navalis'' als de scheepsworm ''Psiloteredo megotara'' nog regelmatig waargenomen in drijfhout en scheepswrakken <ref name = 8a> </ref>[8]. Zo werd bijvoorbeeld op 15 januari 2005 op het Oostendse strand (ter hoogte van de site Halve Maan) een blok hout gevonden met daarin een groot aantal nog levende paalwormen ''Teredo navalis'' <ref name = 9a>Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=78684 details]</ref>[9]. Interessant om weten is dat ook het hout van het in 2008 afgebroken oosterstaketsel van Oostende op meerdere plaatsen infecties met paalwormen bevatte <ref name = 10a>Kerckhof, F. (2008). Cis de strandjutter: Paalwormen of de “mieter” van de zee De Grote Rede 21: 17. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=121519 details]</ref>[10].<P>
−
In 1981 waren er langs de Belgische kust meerdere meldingen van de scheepsworm ''Psiloteredo megotara'' in aangespoeld hout <ref name = 11a> Kerckhof, F. (1981). Uit het Natuurhistorisch Archief, aflevering 1 De Strandvlo 1(4): 100-108. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18031 details]</ref>[11]. Deze soort is minder algemeen dan de paalworm. De scheepsworm kan ook voorkomen in niet-beschermde houten constructies die onder de laagwaterlijn liggen <ref name = 8a></ref>[8].
+
In 1981 waren er langs de Belgische kust meerdere meldingen van de scheepsworm ''Psiloteredo megotara'' in aangespoeld hout <ref name = 11a> Kerckhof, F. (1981). Uit het Natuurhistorisch Archief, aflevering 1 De Strandvlo 1(4): 100-108. [http://www.vliz.be/imis/imis.php?module=ref&refid=18031 details]</ref>[11]. Deze soort is minder algemeen dan de paalworm. De scheepsworm kan ook voorkomen in niet-beschermde houten constructies die onder de laagwaterlijn liggen <ref name = 8a> </ref>[8].
 
<P>
 
<P>
 
<BR>
 
<BR>

Revision as of 13:57, 24 October 2011

Category:Revision


Paalwormen
Hoewel hun naam en vorm doet denken aan een worm, zijn de paalworm en de scheepsworm tweekleppige weekdieren, net zoals de mossel of de kokkel. Ze boren gangen in hout. Beide soorten hebben zich al vroeg verspreid over alle wereldzeeën, dankzij transport via scheepsrompen en drijfhout. Hierdoor is het moeilijk te achterhalen waar deze soorten oorspronkelijk vandaan komen. Scheeps- en paalwormen baren de zeelui al eeuwenlang zorgen, doordat ze het hout van schepen aantasten. Ze kregen dan ook de bijnaam ‘termieten van de zee’…




Wetenschappelijke naam

Teredo navalis Linnaeus, 1758 - paalworm

Psiloteredo megotara (Hanley in Forbes & Hanley, 1848) - scheepsworm

Beide soorten behoren tot de familie van de ‘paalwormen’. Gezien ze heel sterk op elkaar gelijken in biologie en ecologie, zullen ze in deze fiche samen besproken worden.


Oorspronkelijke verspreiding

Verschillende klassieke auteurs zoals Aristoteles, Ovidius en Plinius maakten in hun geschriften al melding van paalwormen, zonder echter te weten wat hun identiteit of oorsprong was. Ze verwezen daarbij naar plaatsen in het Middellandse Zeegebied [1][2][1,2].

Een eventuele vroege aanwezigheid van paalwormen in de Noord-Europese regio kan niet bevestigd worden. Er zijn immers geen overleveringen of geschriften beschikbaar die rapporteren over schade toegebracht aan Vikingschepen door deze weekdieren [1][1].

De paalworm heeft vandaag een bijna wereldwijde verspreiding, en komt in Europa voor vanaf het Noordpoolgebied tot in de Middellandse Zee. De scheepsworm daarentegen komt enkel voor van het Noordpoolgebied tot in de Middellandse Zee [3][3].

Er heerst echter een grote onduidelijkheid over het oorspronkelijke leefgebied en het tijdstip van verspreiding voor beide soorten, waardoor ze door veel wetenschappers als ‘cryptogeen’ beschouwd worden [4][4].


Eerste waarneming in België

De eerste waarneming van de paalworm Teredo navalis voor onze kust dateert van 1730-1732 [5] [6]. Voor de scheepsworm Psiloteredo megotara zijn de gegevens over de vroegste waarnemingen minder duidelijk. Een aantal bronnen geven aan dat de scheepsworm hier al eeuwenlang houten kustverdedigingen en schepen teistert [6][7] [7,8], maar een eerste waarnemingsjaar werd niet teruggevonden.


Verspreiding in België

Vandaag de dag worden zowel de paalworm Teredo navalis als de scheepsworm Psiloteredo megotara nog regelmatig waargenomen in drijfhout en scheepswrakken [7][8]. Zo werd bijvoorbeeld op 15 januari 2005 op het Oostendse strand (ter hoogte van de site Halve Maan) een blok hout gevonden met daarin een groot aantal nog levende paalwormen Teredo navalis [8][9]. Interessant om weten is dat ook het hout van het in 2008 afgebroken oosterstaketsel van Oostende op meerdere plaatsen infecties met paalwormen bevatte [9][10].

In 1981 waren er langs de Belgische kust meerdere meldingen van de scheepsworm Psiloteredo megotara in aangespoeld hout [10][11]. Deze soort is minder algemeen dan de paalworm. De scheepsworm kan ook voorkomen in niet-beschermde houten constructies die onder de laagwaterlijn liggen [7][8].


Verspreiding in onze buurlanden

TEKST


Wijze van introductie

TEKST


Redenen waarom deze soort zo succesrijk is in onze contreien

TEKST


Factoren die de verspreiding beïnvloeden

TEKST


Effecten of potentiële effecten en maatregelen

TEKST


Specifieke kenmerken

TEKST


Weetjes

TITEL

TEKST


Geraadpleegde bronnen

  1. ↑ 1.0 1.1 Hoppe, K.N. (2002). Teredo navalis: the cryptogenic shipworm, in: Leppäkoski, E. et al. (Ed.) (2002). Invasive aquatic species of Europe: distribution, impacts and management. pp. 116-119. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "1a" defined multiple times with different content
  2. ↑ Gomoiu, M.-T.; Alexandrov, B.; Shadrin, N.; Zaitsev, Y. (2002). The Black Sea: a recipient, donor and transit area for alien species, in: Leppäkoski, E. et al. (Ed.) (2002). Invasive aquatic species of Europe: distribution, impacts and management. pp. 341-350. details
  3. ↑ de Bruyne, R.H.; De Boer, Th.W. (2008). Schelpen van de Waddeneilanden: overzicht van de mariene autochtone weekdieren (Mollusca) en aangespoelde schelpen van Nederlandse Waddeneilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog (plus incidentele vondsten elders uit het Nederlandse Waddengebied). Fontaine Uitgevers: 's-Graveland. ISBN 978-90-5956-255-4. 359 pp. details
  4. ↑ Kerckhof, F.; Haelters, J.; Gollasch, S. (2007). Alien species in the marine and brackish ecosystem: the situation in Belgian waters Aquat. Invasions 2(3): 243-257. details
  5. ↑ Sellius, G. (1733). Historia naturalis teredinis seu Xylophagi marini, tubulo-conchoidis speciatim belgici: cum tabulis ad vivum coloratis. Apud Hermannum Besseling: Trajecti ad Rhenum (Utrecht). (30), 353, (11), 4 pl. pp. details
  6. ↑ Redeke, H.C. (1912). Rapport over onderzoekingen betreffende het voorkomen van den scheepsworm (Teredo megotara Hanl.) in Nederlandsche zeevisschersvaartuigen. Landsdrukkerij: 's-Gravenhage. 47 pp. details
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 de Bruyne, R.H. (2004). Veldgids schelpen. Veldgids, 14. Jeugdbondsuitgeverij/KNNV Uitgeverij: Utrecht. ISBN 90-5011-140-8. 224 pp. details Cite error: Invalid <ref> tag; name "8a" defined multiple times with different content Cite error: Invalid <ref> tag; name "8a" defined multiple times with different content
  8. ↑ Kerckhof, F.; Haelters, J. (2005). Enkele opmerkelijke waarnemingen en strandingen in 2004 en 2005 De Strandvlo 25(3-4): 101-105. details
  9. ↑ Kerckhof, F. (2008). Cis de strandjutter: Paalwormen of de “mieter” van de zee De Grote Rede 21: 17. details
  10. ↑ Kerckhof, F. (1981). Uit het Natuurhistorisch Archief, aflevering 1 De Strandvlo 1(4): 100-108. details
Retrieved from "https://www.coastalwiki.org/w/index.php?title=Paalwormen&oldid=40614"